İnsan Nedir? Kitap Bilgileri
Yazar: Mark Twain
Tahmini Okuma Süresi: 3 sa. 51 dk.
Sayfa Sayısı: 136
Basım Tarihi: 25 Ekim 2022
İlk Yayın Tarihi: 1906
Yayınevi: Dedalus Kitap
Orijinal Dil: İngilizce
ISBN: 9786059203043
Ülke: Türkiye
Dil: Türkçe
Format: Karton kapak
İnsan Nedir? Kitap Tanıtımı
İnsan Nedir? Gerek sunuluş biçimi gerekse içeriği açısından Twain’in diğer eserleri arasında farklı bir yere sahip. Kitap, iki adam arasında geçen bir diyalog biçiminde yazılmış. Kitabı okurken, ununu eleyip eleğini asmış, köşesine çekilmiş ve biraz da alaycı yaşlı bir adam ile deneyimsiz, yargılarında pek aceleci ve heyecanlı, genç bir adam arasında geçen Sokratik bir diyaloga şahit oluyoruz -tıpkı Platon’un meşhur diyaloglarında ya da diyalog biçiminde yazılmış başka birçok eserde olduğu gibi, üzerine konuşulan konuların farklı perspektiflerden değerlendirildiğini görüyoruz. Yaşlı Adam insana dair, insanın ne olduğuna dair kendi fikirlerini ortaya koyar ve gerekçelendirirken, Genç Adam ise bunlara sürekli itiraz ediyor. Ne var ki Yaşlı Adam’ın sorduğu sorular Genç Adam’ı bu itirazların haklı olup olmadığını sorgulamaya zorluyor. Twain böylece, kitabı okuyan bizleri de bu sohbete dâhil ediyor ve biz de kendimizi bu diyalogun taraflarını sorgularken buluyoruz.
İnsan Nedir? Kitaptan Alıntılar
1. "Sen hiç zihnine çalışmayı durdurmasını ve uyumana izin vermesini rica ederek, yalvararak, emrederek gece boyunca dönüp durmadın mı?"
2. "Zihninin istediği zaman gezinmesini engelleyemezsin.."
3. "Vicdanımız, bizim de acı çekmeye başladığımız noktaya varıncaya kadar diğerlerinin maruz kaldığı sıkıntıları umursamaz. İstisnasız tüm durumlarda, bu bizi de rahatsız etmeye başlayıncaya kadar, diğer kişinin acısına kayıtsız kalırız."
4. "Karısını döven adamı hapse atıp besliyorlar, o sırada masum kadınla ailesi açlık çekiyor."
5. "Sen, hiç sürekli dönüp durduğun bir gece geçirmedin mi? Aklına çalışmayı bırakıp uyumana izin vermesi için yalvardığın, yakardığın, emrettiğin olmadı mı?"
6. "Eğitim kafayı geliştirmek demektir. Belleği doldurmak değil."
7. "Korkuyordu, kaçmak istiyordu ama cesaret edemedi."
8. "Eğitim kafayı geliştirmek demektir. Belleği doldurmak değil."
9. "çünkü bana anlattığın şeyler yitirdiklerimin yerini doldurmuyor."
10. "Artık anlıyorum."
11. "Senin korkak olduğunu söylüyorlar."
12. "" Manzaraları seyrediyormuş gibi yaparken aslında tahmin ediyorsun, tahmin ediyorsun sürekli tahmin ediyorsun. Sonra da endişeden perişan hâle düşüyorsun..""
13. "Karısını döven birisini rahatça hapsediyor ve besliyorlar, fakat adamın masum eşini ve ailesini açlığa terk ediyorlar."
14. "Eğitim kafayı geliştirmek demektir. Belleği doldurmak değil"
15. "Karısını döven adamı hapse atıp besliyorlar, o sırada masum kadınla ailesi açlık çekiyor."
İnsan Nedir? Kitap İncelemeleri
Kitap bir yaşlı adam ve bir genç adamın arasında geçen insanlığın yapısıyla ilgili soru-cevap şeklinde konuşmalardan oluşmaktadır. Bunca zamandır bildiğimiz ya da doğru bildiğimizi sandığımız olguları yıkmaktadır. Kitabı okumaya başlayınca fikirlere katılmama durumu olsa da kitap ilerledikçe ve üstüne düşündükçe doğruluk payı olduğuna varabiliyorsunuz. İnsanın doğası hakkında 'aslında her şey böyle miydi biz mi fark edemiyorduk?' diye sorgulatıyor.
İnsanın bir makineden farksız olduğunu, hiçbir şeyi ilk olarak kendisinin oluşturamayacağını illaki dış bir etken ve dürttü ile harekete geçebileceğini, insanın her eyleminin altında kendi onayını güvenceye almak olduğunu, birisine iyilik dahi yapıyor olsa ilk olarak kendisini düşündüğünü savunuyor ve bunların hepsini örneklerle açıklıyor. Ayrıca insanın irade özgürlüğü olmayıp irade seçimi olduğu üzerinde de duruyor. İnsan yapısının, değişmeyen mizacının, eğitiminin, dış etken olan çevrenin harmanlanmasıyla bir karara varabildiğini savunmaktadır.
Kitap bunca zamandır kalıplaşmış olan 'İnsan nedir?' soruna olan cevaplarını yıkıyor. Kitabı okuyunca hayata insanlığa tek bir taraftan bakılmaması gerekip aslında olayın altında bambaşka bir sistemle yürütülen bir mekanizma olduğunu göreceksiniz. İnsanlığa farklı bir pencereden bakmak isteyenlere önerebilecek enfes bir kitap.
Şimdiden iyi okumalar.
“İnsan beyni öyle yapılandırılmıştır ki, her ne olursa olsun hiçbir şey oluşturamaz. Ancak dışarıdan elde edilmiş malzemeyi kullanabilir. Sadece bir makinadır ve otomatik olarak çalışır, irade gücü ile değil. Kendi üzerinde hiçbir komutası yoktur, sahibi de onun üzerinde hiçbir komutaya sahip değildir.”
Kitap ilk ismiyle cezbetmişti beni. Aldım okudum ve bitirdim. Şimdi iyi ki okumuşum diyorum. Meğer insanın sorgulaması gereken ne de çok şey varmış!
Kitap diyaloglarla bezenmiş, yaşlı ve genç iki adamın konuşmasından oluşuyor; İnsanın bir makineden farksız olduğunu söyleyen yaşlı adam ve bu tezi çürütmeye çalışan genç. Farklı bir üslup ve bir o kadar da şaşırtıcı cevaplar.
Tez ve antitez çalışması olan bu kitap size sorgulamanın ve şüphenin farklı kapılarını aralıyor. İnsanın makineden farksız olduğunu düşünmeye başlıyor duyguların, mizacın, iradenin doğuştan geldiğine ve iyiliği bile kendi ahlaki yönünüzü tatmin amaçlı yaptığınıza inanıyorsunuz. Her satırda yeni bir düşünce oluşturuyor ve her sayfa çevirişinizde yeni bir tez çürütüyorsunuz. Kitap bitiyor ve aklınızda kalan tek soru : “İnsan nedir ? “
Sorgulatıcı bir üslupla yazılmış ve sizde beyin fırtınaları oluşturacak bu kitabı okurken çok duraklayacak ve farklı düşüncelere dalacaksınız. İnsan bir makine mi yoksa bazı duyguları ve güçleri hayvanlardan ağır basan çok da mükemmel olmayan bir varlık mı ?
-Sahi, İnsan Nedir ?
Keyifli okumalar dilerim.
Tüm sonuçları, hem de abartısız ve istisnasız tüm sonuçları, tek nedene indirgemek, tek nedenle açıklamak... işte Mark Twain'in yaptığı bu. İnsanın vicdanını tatmin etmesi, dolasıyla huzura, rahata ermesi tüm eylemlerin nedenidir ona göre.
Lâkin kanımca bu kadar basit olamaz. İnsan kelimesi bile hâlâ tam bir tanıma oturtulamamışken insanın kendisinin bir makineye benzetilmesi ve tüm eylemlerinin bir nedenle açıklanması akıl kârı değil.
Söylemem gerekir ki kitaptaki GENÇ ADAM kişisi tam bir aptal, Mark Twain özellikle bu kişiyi fikirlerinin karşısındaki kişi olarak oluşturdu. Onunla tartışıyormuş, onu kendi fikirlerine karşı çıkıyormuş gibi yazdı fakat olan bu değil, o GENÇ ADAM kişisi, YAŞLI ADAM'a açıklamalarında, varsayımlarında yardım etmekten başka halt yemedi.
Ben okuduğum her varsayıma karşı bir varsayım bulabildim ve keşke Mark Twain yaşıyor olsaydı da bunları da çürütseydi dedim. Hatta o gencin yerinde olmak istedim çünkü o gerçekten bir ahmaktı. Sinir bozucuydu ve günümüz cahil kesimine çok benziyordu. Ben hatta bu GENÇ ADAM'da, kutsal kitaplara inanmayan Celal Şengör'e Kur'an ayetiyle gelen imam-hatipli aptal, cahil genci gördüm.
Tanımıma göre, insan; zaman zaman yaptığıyla söylediği birbirine uymayan, düş kurabilen, en fazla düşünme kapasitesine sahip, duygusal, belirsizlik yumağı ve zaman zaman ise yalnızca bir et ve kemik birleşimi olacak kadar basitleşebilen bir hayvandır.
Kitabı okumak önemli şeyler kazandırmaz gibi ama bir Halit Ertuğrul'un "KENDİNİ ARAYAN ADAM" kitabı kadar da aptalca fikirler barındırmıyor.
Her okuduğuna kapılan biriyseniz lütfen okumayın.
Daha odak ve özet bir inceleme için:
Mark Twain tarafından yazılmış bir filozofik eseri hemen hemen herkesin öneri listesinde görmeniz mümkün ve bence bu ünü sonuna kadar hake den bir eser. Baştan söylüyorum okuma listenize kesinlikle almanız gerekiyor !
Kitap, insan doğasının ve insanların yerinin evrende ne olduğunu sorgulayan denemelerin sohbetleştirilmiş hali diyebiliriz. Sohbet dememin sebebi kitap boyunca tüm bu düşünceleri Yaşlı Adam ve Genç Adam arasında geçen bir tartışmada öğreniyoruz. Kitabın amacı, bu iki kişinin birbirlerine sorular sorarak ya da karşı çıkarak konuştuklarına bizi de dahil ederek insanın doğasını ve insanların evrende oynadığı rolü anlamak için insan doğasının temel yapısını ve insanların davranışlarını incelemeye itmesidir.
Eserde, insanların doğasının nasıl tanımlanabileceği, insanların ne yaptıklarının önemli olduğu, insanların sosyal yapılarının insan doğasını nasıl etkilediği gibi konular ele alınır. Ayrıca, insanların düşünceleri, duyguları ve eylemleri arasındaki ilişkiyi inceler ve insanların evrendeki yerinin ne olduğunu sorgular.
Bütün bu büyük soruların, Twain’in tarzında daha da basitleşerek günlük konuşma diline indirgenebilmesi bana çok başarılı geldi. Bunun yanı sıra kitabın bölümler halinde düzenlenmesi de okuyucuyu sıkmazken her bölüm sonunda düşünmeye ve yeni cevaplar üretmeye izin vermektedir.
Keşke daha önce okumuş olsaydım dediğim kitaplardan biri, dili ağır olmadığı ve çok kısa bir kitap olduğu için hemen hemen herkesin okumasına uygun olduğunu düşünüyorum. İlk kitap alışverişinde sepetinize atın!
Bu kitapta yaşlı, bilge bir adam ve toy, meraklı bir gencin felsefik diyaloğunu okuyorsunuz. Yaşlı adama göre iyi ve kötü tüm eylemler TEK BİR İÇGÜDÜyle ortaya çıkar, o da kendini güvenceye almak ve onaylamak içindir.
Yani kimse gerçekten fedakar değil, kimse gerçekten sevmiyor çünkü insan bir makine. Dışarıdan aldığı etkilere göre hareket ediyor.
( Eğitimci arkadaşlar çok iyi bilir. Davranışçı (çevreci olarakta bilinirler) kuramcılar vardır. Edimsel ve klasik koşullanma ile insanı açıklamaya çalışırlar. Oysa bu yaklaşımlar fare, köpek gibi hayvanlarla yapılan deneylerden elde edilen sonuçlarla oluşturulmuştur. Onlar insanı doğuştan bomboş ( tabula rasa -boş levha) kabul ederler. Kitap boyunca aklıma davranışcı kuramcılar; skinner ve pavlov geldi:) )
Kitapta da yaşlı bilgemize göre insan; dışarıdan alkış alacaksa veya içerideki vicdanını susturmak için fedakarlıklar yapıyor. Vicdanın harekete geçmesi ise senin acı eşiğine bağlı. Yani bir başkasını acıtmayan şey seni acıtabiliyor ve oradaki acıdan kurtulma isteği senin vicdanını harekete geçiriyor. Vicdan salt, değişmez bir şey değil. İyi eğitilmiş ve iyi eğitilmemiş vicdanlar var. Eğitim önemli. Eğitim de düzen için, dolayısıyla insanın huzuru için olması gerekir. Özeti bu. Felsefik bir kitap. Nihayete varmıyor, sorgularken yer yer sinirlendim, yoruldum. Altını çizdim tekrar tekrar okudum. Kısacık bir kitap , okudukça okuyosunuz, soruldukça cevaplamak istiyorsunuz. Felsefenin kafayı bulandırırken gayet kafa açabilmesi mümkün. Bu kitapla bunu deneyimleyebilirsiniz:)
(Ve onca ikna çabasına rağmen yaşlı amcaya katılmıyorum. Bence insan bir makineden daha fazlasıdır : )