Dr. Jekyll ile Bay Hyde Kitap Bilgileri
Yazar: Robert Louis Stevenson
Tahmini Okuma Süresi: 2 sa. 57 dk.
Sayfa Sayısı: 104
Basım Tarihi: 2024
İlk Yayın Tarihi: 1886
Yayınevi: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları
Orijinal Dil: İngilizce
ISBN: 9786053325543
Ülke: Türkiye
Dil: Türkçe
Format: Karton kapak
Dr. Jekyll ile Bay Hyde Kitap Tanıtımı
Stevenson yinelenen kâbuslarında çifte yaşam sürüyor; gündüzleri saygın bir doktor olarak çalışırken geceleri sokaklarda geziniyordu. Dr. Jekyll ile Bay Hyde işte bu kâbuslardan doğdu. 1886’da yayımlandığında İngiltere ve Amerika’yı kasıp kavuran yapıt, çok sayıda tiyatro ve sinema uyarlamasıyla bir popüler kültür efsanesine dönüşerek günümüze kadar geldi. Victoria döneminin değerlerine uygun olsa da, olay örgüsü günümüzün toplumsal ve psikolojik kaygılarına denk düşecek biçimde yeniden işlenebilmesine elveriyordu. Bir yandan da, bunca şan şöhretin gölgesinde kalan edebi derinliği ve çok katmanlılığıyla farklı düzeylerde okunabilecek bir metin olarak varlığını sürdürdü. Ruhla bedenin arzuları arasındaki ezeli çatışmadan söz ederken Victoria toplumunun ikiyüzlülüğünü yeren ve psikoloji alanında Freud’un kuramlarını haberleyen gelişmelerle kan bağı bulunan, çağının ötesinde bir başyapıt olarak…
ROBERT LOUIS STEVENSON (1850-1894): Edinburg’da dünyaya gelen yazar, hukuk öğrenimi gördü. Üniversite yıllarında yaz tatillerini Fransa’da geçiren Stevenson’ın An Inland Voyage (1878; İç Kesimlere Yolculuk) ve Travels with a Donkey in the Cévennes (1879; Eşek Sırtında Cévennes Yolculuğu) adlı kitapları bu gezilerinin ürünüydü. Yazar 1879’da, aşık olduğu Amerikalı Fanny Vandegrift Osborne’un ardından ABD’ye gitti. Bu yolculuğu daha sonra The Amateur Emigrant (1895; Amatör Göçmen) ve Across the Plains (1892; Düzlükleri Geçerken) adlı yapıtlarında anlattı. 1880’de Fanny ile evlendi. ABD’de terk edilmiş bir gümüş madeni yakınlarında geçirdikleri balayı yazarın The Silverado Squatters (1883; Gümüş Avcıları) adlı yapıtının konusunu oluşturur. Yazarın en bilinen yapıtları arasında Treasure Island (1881; Define Adası) ve Kidnapped (1886; Kaçırılan Çocuk) sayılabilir.
Dr. Jekyll ile Bay Hyde Kitaptan Alıntılar
1. "“Birinin canı burnuna gelmişse ona fazla soru sormayacaksın.”"
2. "..ama o dar görüşlü; cahil, küstah, kendini beğenmişin biri."
3. ""Yalnızca adalet istiyorum.""
4. ""Ne halde olduğumu anlamıyorsun, halim harap.""
5. "“Bu dünyada bu kadar insanlık dışı acı ve dehşetin bulunduğu bir yer olduğu aklımın ucundan bile geçmezdi..„"
6. "Kendine karşı acımasızdı.(…) Ama başkalarına karşı hoşgörülü olduğunu bilmeyen yoktu."
7. ""Ah, vicdan, insanı hiç rahat bırakmayan bir düşmandır.""
8. ""İkiyüzlülük içime işlemiş olsa da asla bir sahtekar değildim; her iki yüzüm de samimiydi.""
9. "“Bu dünyada bu kadar insanlık dışı acı ve dehşetin bulunduğu bir yer olduğu aklımın ucundan bile geçmezdi. ""
10. ""N'aparsın, insanın vicdanı rahatsızsa başını yastığa rahat koyamaz!""
11. ""Ah, vicdan, insanı hiç rahat bırakmayan bir düşmandır.""
12. ""Aklını mı kullanacaksın, yoksa merakının rüzgârına mı kapılacaksın?""
13. "Ne halde olduğumu anlamıyorsun, halim harap."
14. "Günahkârların birincisiysem, acı çekenlerin de birincisiyim."
15. "Gördüklerim de, işittiklerim de ruhumu karartmaya yetti..."
Dr. Jekyll ile Bay Hyde Kitap İncelemeleri
İlk kez filmini çocukken izlemiştim sanirim.
Mistikci haham Loew golemi bir kucak dolusu kilden üretti. Kendisini koruması için yarattığı canavar, başına bela oldu. Doktor Frankenstein mezarlardan topladığı ceset parçalarından hayat üretti. Yarattığı yaratık da döndü onu öldürdü.
Ya peki içindeki kötülüğü iyiliğinden ayırıp birbirine mahkumiyetten kurtarmak isteyen Dr. Jekyll'in başına ne gelecek dersiniz? Evet, yine başa bela olan bir canavar çıkıyor ortaya. Konusu müthiş bence, hatta zamansız. Çünkü içimizdeki iyiliğin ve kötülüğün kapışmasından ne kadar bıksak usansak da, bizi muhtemelen insanlığın sonuna kadar terketmeyecek. Onunla bir şekilde yaşamayı öğrenecek ve yeni nesillere öğretmek zorunda olacağız. Nefsini öldür, içindeki kötülüğü öldür gibi safsatara kulak vermemek, en azından doğru yorumlamak gerekir. İçimizdeki ego veya nefis de doğanın/tanrının bize bahşettiği, bizi koruyan, hayatta kalma ve temel ihtiyaçları giderme konusunda yeterince azim ve gayret göstermemize sebep olan bir otokontrol mekanizması. Ego terimini halkın kullandığı şekilde kullandım. Psikanalizde kullanılan id, ego, süperego terimleri ilgilileri tarafından araştırılabilir.
Kitap içerik olarak çok daha kapsamlı, çok daha bağlayıcı ve sürükleyici olabilirdi, ve eminim bugün tekrar yazılsa çok daha iyi bir iş çıkardı ortaya. Her ne ise, sinemaya kaç kez uyarlanmış, literatür ve sinema tarihinde belirli ve sarsılmaz bir yeri olan bu esere yabancı olmak çok ayıp diye düşünüyorum.
Okumamış olmak ayıp değil, okumayacak olmak ayıp diyelim.
Kitapla kalın...
Robert Louis Stevenson'un novella tarzındaki kitabı Dr. Jekyll ile Bay Hyde Tuhaf Bir Vaka yayımlandığı 1886 yılında gerek konusu, gerekse kurgusu ile büyük ses getirmiş bir kitap.
Dr. Jekyll toplumda takdir gören, servet sahibi, onurlu, iyi bir aileden gelen, saygıdeğer , hayatta her türlü güvencesi olan bir insandır.
Ruhunun arzuları ile bedeninin arzularının çatışmaya başlaması, içindeki iyi ile kötünün mücadelesi onu bu konuda araştırma yapmaya iter. Sonuçta bir iksir elde eden doktor, buluşunu önce kendi üzerinde dener ve dönüşüm sonucu, doktorla tamamen zıt karakterde, şiddete eğilimli, suça yatkın bir ikinci kişilik olarak Bay Hyde ortaya çıkar.
Dr. Jekyll içindeki kötüyü başka bir bedende ortaya çıkarmıştır ancak zaman geçtikce olayların ve Bay Hyde 'ın kontrolden çıkması sonucu istenmeyen olaylar zinciri başlar.
Yazarın kitaptaki psikolojik tahlilileri ve kişilik üzerine kurguladığı hikayede, insanın ahlaki tarafı ile doymak bilmeyen kötü tarafının mücadelesi anlatılıyor. Yazıldığı dönem düşünüldüğünde belki de Freud'un psikoloji alanında ki kuramlarına pencere açmış bir kitap olabilir Dr. Jekyll ve Bay Hyde.
Çeşitli dönemlerde sinemaya da aktarılan bu hikaye zamanının çok ötesinde bir baş yapıt olarak değerlendiriliyor.
Keyifle okuyacağınız, içinizdeki iyi ile kötüyü sorgulayacağınız, insan olmanın gizemini anlatan, mutlaka okunması gereken bir kitap Dr. Jekyll ve Bay Hyde.
Diğer fantastik öyküler de fena değil ama ilk öykü Dr. Jekyll ve Mr. Hyde… Dorian Gray’in portresinden sonra bu kulvarda çok etkilendiğim eserlerden oldu. İnsanın psikolojik gelişimi, süper egonun baskısı altında sıkışan insanın patlaması ancak bu kadar güzel anlatılabilirdi.
İncelemeleri kendime notlar gibi de gördüğümden içeriğe dair heyecanı kaçırabilecek bilgiler vereceğim. Dr. Jekyll hep toplumsal kurallara uymuş, içindeki en ufak kötülük hislerini bastırmış bir insandır. Olay Londra’da ve 1800lü yıllarda geçmektedir. Doktor bir ilaç yaratır ve kendisi içer. İlacı içtiğinde Hyde olmaktadır ve bir daha içtiğinde Jekyll olmaktadır. Hyde vücut olarak da kişilik olarak da az gelişmiş ve amorf bir kişidir ve doktorun içinde bastırdığı kötücül yanını temsil eder. Öyküde İngiliz diline has kelime oyunları da var ve fakat çeviride bu net anlaşılamayabiliyor, aslından da okumak lazım. Hyde iken suçlar işleyen doktor, süper egolu ve yıllardır yaşadığı kişiliğine döndüğünde bu kötülükleri toparlamaya çalışıyor. Ölümü de son derece mesajla dolu, kötücül hali ile doktor halinin arasında sıkışmışken kötülüğüyle ölüyor.
Tekrar tekrar okundukça insanın derinlikli psişik karmaşasına ilişkin farklı ve yoğun çıkarımlar yapılabilir. Dorian’a selam Hyde ile devam…
Biliyorsunuz ki
olarak geçtiğimiz günlerde ilk toplantımızı gerçekleştirmiştik. (
)
Oylarla belirlediğimiz iki kitaptan biri de buydu.
1886 yılında yayımlanan Dr. Jekyll ile Bye Hyde, büyük ilgi görmüş, tiyatro ve sinemalara konu olmuştur. Hatta o kadar sevilmiş ki, ahlak ve ruh tutarsızlıkları gösteren kişilere "Jekyll ve Hyde" deyimi kullanılmaya başlanmış.
Bu kadar çok kişiyi etkisi altına alan kitap daha ilk sayfalarda beni de içine çekti ve gerilim, heyecan, merak dolu anlar geçirerek bir çırpıda bitirdim. Eski dostlar olan bir avukat ve iki doktorun bulunduğu, Dr Jekyll' nin diğer dostlarını da etkileyecek işlere bulaşmasıyla oluşan bir hikaye.
Bir insan içinde, hem akıl almaz derecede kötü, vahşi, çirkin hem de yüzünden bile iyilik akan, herkes tarafından sevilen sayılan, birbirine tamamen zıt iki farklı kişilik taşıyabilir mi ? Düşünün, sizde böyle bir duruma düştünüz ve tercih hakkınız var. Herkesle dost olan, saygın ve sevilen ama bir o kadar da kısıtlanmış, belirlenmiş yaşam şartları dışına çıkamayan biri mi olmayı mı seçerdiniz yoksa her istediğini yapmakta tamamen özgür olan, hiçbir vicdan, ahlak, sorumluluk gibi kısıtlamaları içinde taşımayan, içinin kötülüğü dışına yansımış ve yaptığı kötülüklerin sorumluluklarını çekmeyecek kadar hür biri mi ?
Dr Jekyll de bunu sorguluyor kitap boyunca. Dr. Jekyll'nin kararı sizinkiyle uyuşuyor mu merak ettiyseniz bir an önce kitabı okumaya başlamalısınız. Her anı heyecan dolu dakikalara hazır olun, iyi okumalar dilerim.
Kafam bulanır gibi olduysa da, aklım tamamen başımdan gitmedi.
(s.78)
kitabının yazarı
'un ,
bilim kurgu edebiyatının ilk örneklerinden olan kitabı , 1886 yılında yayımlandığında İngiltere ve Amerika'yı kasıp kavuran bir eserdir. Tiyatro ve sinema uyarlamasıda mevcuttur.
Kitapta Dr. Jekyll'in çoklu kişilik bozukluğu ve hazin sonu anlatılıyor. Dr.Jekyll gençlik dönemindeki bunalımlarını şu cümlelerle ifade eder:
"...sonunda, zevk aldığı şeyleri gizleyen bir insan olup çıktım; külahımı önüme koyup düşünebildiğim bir yaşa gelip de çevreme şöyle bir bakmaya, bu dünyada nereden nereye geldiğimi enine boyuna tartmaya başladığımda ise, çoktan iki yönlü bir hayatın pençesine düşmüş bulunuyordum. Benim suçluluk duyduğum bu aykırılıklar için pek çokları neler vermezdi; ama yöneldiğim yüce amaçlar yüzünden, onları nerdeyse marazi bir utanç duygusuyla gizledim. Böylece, beni ben yapan, kusurlarımın azalması değil tutkularımın dayatıcılığı oldu; bu da, insanın iki yönlü doğasını bölen ve birleştiren iyilik ve kötülük dünyalarının bende insanların çoğununkinden de derin bir uçurum açmasına neden oldu."(s.65)
Jekyll yaptığı deney sonucunda, kötü kişiliğinin ortaya çıktığı Bay Hyde karakterine dönüşür. İstediği zaman keşfettiği maddeyi kullanıp, diğer karaktere dönüşebilmektedir.
Ancak bir süre sonra işler kontrolden çıkmaya başlar.
Ruhla bedenin arzularının çatışmasını anlatan, dili akıcı, kısa ve düşündürücü bir kitap.Tuhaf bir vaka okumak isterseniz tercih edebilirsiniz.
Keyifli okumalar...