Zincire Vurulmuş Prometheus Kitap Bilgileri
Yazar: Aiskhylos
Tahmini Okuma Süresi: 2 sa. 13 dk.
Sayfa Sayısı: 78
Basım Tarihi: 14 Ocak 2019
İlk Yayın Tarihi: 481
Yayınevi: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları
Orijinal Dil: Yunanca
ISBN: 9789754582062
Ülke: Türkiye
Dil: Türkçe
Format: Karton kapak
Zincire Vurulmuş Prometheus Kitap Tanıtımı
Aiskhylos (MÖ 525?-456): Eski Yunan'ın en önemli tragedya yazarlarındandır. Mitolojik konuların hemen hemen hepsini eserlerinde işlemiştir. Yazdığı 90 tragedyadan sadece 7 tanesi günümüze kalmıştır. Aiskhylos özellikle adaletin gerekliliği üzerinde durmuş, eserlerinin çoğunda hak meselesini konunun ağırlık merkezine yerleştirmiştir. Zincire Vurulmuş Prometheus'da da farklı kuşaklardan tanrılar arasındaki anlaşmazlığı ele almıştır. Tragedyanın kahramanı Olympos tanrılarına başkaldıran titan Prometheus ateşi tanrılardan çalmış ve insanlara vermiş, tanrıların kurmuş olduğu düzene karşı geldiği için zincire vurulmuştur. Aiskhylos bu tragedyasında akıl gücünün kaba kuvvete üstünlüğünü, akla ve özgür düşünceye verilmesi gereken önemi vurgulamıştır.
Zincire Vurulmuş Prometheus Kitaptan Alıntılar
1. "Dengin dengini bulmasıdır en büyük mutluluk dünyada."
2. "Dengin dengini bulmasıdır en büyük mutluluk dünyada."
3. "İnsanlara acıdım diye bana acımaz oldular."
4. "“Dengin dengini bulmasıdır
En büyük mutluluk dünyada.”"
5. "Başı dertte olmayana kolay gelir
Dertliye akıl öğretmek, yanıldın demek."
6. "Zaman her şeyi öğretir sonunda."
7. "Bana deli desinler razıyım.
İyilik uğruna deli sayılmak güzel şey!"
8. "Dengin dengini bulmasıdır
En büyük mutluluk dünyada."
9. "~
❝
Dengin dengini bulmasıdır
En büyük mutluluk dünyada.
❞
~"
10. "~
❝
Kibirimden, gururumdan susuyorum sanmayın:
Kendimi bu hâllere düşmüş gördükçe,
Bir düşünce kemirip duruyor içimi:
Ben değil miyim bu yeni tanrılara
Bütün üstünlüklerini kazandıran?
❞
~"
11. "Pandora açınca kutunun kapağını,
dağıttı insanlara acıları, dertleri..
Bir tek ‘Umut’ kaldı dışarı çıkmadık,
kapağı açılan dert kutusundan.."
12. "İnsanlara acıdım diye bana acımaz oldular."
13. "Bana deli desinler razıyım.
İyilik uğruna deli sayılmak güzel şey!"
14. "İnsanlara acıdım diye bana acımaz oldular."
15. "…
Dengin dengini bulmasıdır
En büyük mutluluk dünyada.
…"
Zincire Vurulmuş Prometheus Kitap İncelemeleri
“Bir gün bir rezene sapı içinde çaldım götürdüm insanlara ateşin tohumunu.”
Hasan Ali Yücel Klasikler Dizisi kitaplarından biri olan Zincire Vurulmuş Prometheus, Sabahattin Eyüpoğlu ve Azra Erhat çevirisi olmakla birlikte, Zeus’tan ateşi çalarak insanoğluna yardım ettiği için kayalıklara zincirlenen, insanlara duyduğu sevgi ve merhametle tanınan Prometheus’un hikayesini konu almaktadır. Tanrıların kurduğu düzene karşı çıkarak onları eleştirdiği için demirci bir tanrı olan Hephaistos tarafından zincire vurulmuştur. Hephaistos, Prometheus’a karşı derin vicdan azabı duyarak ona bu acıları yaşattığı için sanatına karşı kin duyar.
Boşuna öğütler verdim o zaman hepsine:
Gücün hakkından güçle geliriz sandılar.
Oysa bana anam, Themis ya da Gaia
Kaç kez öngörüşüyle söylemişti bana
Nasıl kazanılır gelecek zamanlar,
Güçleri zorla değil, akılla kazanılır demişti.”
Aiskhylos bu tragedyasında aklın kaba kuvvet yerine tercih edilmesini ve bunun üstünlüğünü bizlere anlatmaktadır. Güce sahip olan acımasızlaşır, anlayışsızlaşır, eziyet etmeye başlar. Sözünün hükmedemediği alanlarda kaba kuvvete başvurur daha sonra bunu alışkanlık haline getirir ve bu böyle sürer. Zeus tüm bunların verdiği güçle sarhoş olmuş kendisine karşı çıkan her tanrıya eziyet edip ibret olması için diğer tanrılara göstermektedir.
Gayet keyifle okuduğum bir tiyatro eseri olan bu kitabı Yunan Mitolojisine ilgi duyan herkese tavsiye ederim.
Antik Yunan döneminin politik bakışıyla yazılmış Aiskhylos’un günümüze ulaşabilen nadir piyeslerinden biridir “Zincire Vurulmuş Prometheus”.
Zeus ve Prometheus ile başlayan sonraki iki kuşak boyunca devam eden çatışmayı anlatır. Prometheus tanrısal düzene kafa tutarak ateşi tanrılardan çalıp insanlara vermiştir. Bu ateş, uygarlığı ve bilimi temsil eder. İnsanlara sayıları, sesleri, üretmeyi,sanatı vs. anlamanın bilgeliğini vermiştir.Bu yönüyle insanların kahramanı diyebiliriz Prometheus için.
Prometheus başlangıçtan beri insanlardan yana olmuş, Olymposlu tanrıların egemenliği yerine,insanların egemenliğini getirmek istemiştir. Benimsediği iki değer yargısı vardır: Bilinç ve özgürlük. Bu uğurda Zeus’un gazabından çekinmez,her türlü belaya razı gelir.
Bakıldığında Zeus özgür, Prometheus köle görünse de, aslında durum tam tersidir. Zeus her ne kadar zorba gücü temsil etse de, “önceden gören” anlamına gelen Prometheus bir kahindir. Zeus, Prometheus’un öngörü yeteneği sayesinde tahta çıkmıştır ve aslında ateşi insanlara vermesinden ziyade onun bu öngörü yeteneği nedeniyle,onu kendine rakip görmektedir. Yani fiziken Prometheus zincire vurulmuş olsa da, korkuları nedeniyle asıl zincire vurulan,köle olan Zeus’tur.
“Akıl gücü kaba güçten üstündür,düşünceye gem vurulamaz.”
Bu tragedya mitoloji sevmeyenlerin bile keyifle okuyabileceği bir eser çünkü Aiskhylos, fantastik olaylardan çok adaleti, zorbaya karşı gelmeyi,yalın bir dille ustaca anlatmıştır.
Prometheus… İnsanlara ateşi verdiği için tanrılar tarafından zincire vurulan bir titan. Ama aslında hikâye bundan çok daha fazlası. Aiskhylos’un kaleminde Prometheus bir kahraman değil sadece, aynı zamanda acıyı bilen, cezaya göğüs geren, onuru için sessizce direnen bir figür. Prometheus konuşurken sadece tanrılara değil, kaderine, yalnızlığa ve susturulmaya da sesleniyor. Ona yöneltilen ceza, bize gücün ne kadar hoyrat ve vicdansız olabileceğini hatırlatıyor. Zeus’un iktidarı karşısında baş eğmeyen Prometheus, gücü değil vicdanı temsil ediyor.
Tragedya boyunca Prometheus zincirlere mahkûm ama sözlerine kimse zincir vuramıyor. Konuşmaları ağır, sarsıcı ve derin. Her replikte bir isyan gizli ama bu isyan sessiz bir bilgelikle taşınıyor. Ve belki de en dokunaklı yanı şu:
Prometheus yalnız. Gerçekten yalnız. Yanına gelip giden tanrılar, Okeanos’un kızları, İo, Hermes… Hiçbiri onun yalnızlığını tam olarak paylaşmıyor. O bir başına bir dağın yamacına çakılmış halde, sadece bedeniyle değil, düşünceleriyle de zincirlenmiş.
Bu metni okurken bugün hâlâ zincirlenmiş insanlar, susturulmuş sesler, görmezden gelinen iyilikler geliyor aklıma. Prometheus bize hem bir soru hem bir cevap gibi duruyor: “İyilik yaptığında cezalandırılıyorsan, doğru yoldasın belki de?”
" Bak dost, iyilik ettin de ne iyilik gördün,
Ölümlülerin ne yardımı oldu sana?
Görmüyor musun ki kör insan soyu
Düşlere benzer güçsüzlüğü içinde
Eli kolu bağlı yaşıyor."
Mitoloji serüvenimde #zincirevurulmuşprometheus 'u da geride bıraktım. Efsanevi ateşi çalma hikayesini okumak gerçekten çok keyifliydi.
Khaostan yani evrenin yaratılışından sonra başa geçenler ve onları devirenler dönemi yaşanır (spoiler olmasın diye isim vermiyorum) Titanlarla yapılan savaştan galip çıkan Zeus, tüm tanrıların başına geçerek Olympos' a yerleşir. Ancak zekasıyla öne çıkan, insanoğluna olan düşkünlüğü ile Zeus'u rahatsız eden bir Titan vardır: Prometheus
Sürtüşmeler kavgaları, kavgalar büyük savaşları doğurur. Zeus' un 3.devrim planı işleme girmeden, Prometheus ateşi alıp insanlığa verir. Böylece tüm sanatların temelini de vermiş olur.
Bir gün Zeus bakar ki, ölümlülerin ülkesinde o kırmızı kutsal ateş var, o an anlar Prometheus'un asla durmayacağını. Issız bir kayalığa hapseder, ömür boyu karaciğerini kemirecek bir kartal musallat eder başına.
Prometheus aynı zamanda bir kahindir. Kendi sonunun da ne olacağını bilir, Zeus' un sonununda. Aklını, asla tutamadığı diliyle aynı anda işletir. Tragedyanın en önemli kısmı da buydu bence;
akıl X güç
efendi X köle
biat X isyan
Bu kitabı da önerilerim arasına yazın lütfen
XoXo ️
Pandora açınca kutunun kapağını,
dağıttı insanlara acıları, dertleri.
bir tek umut kaldı dışarı çıkmadık
kapağı açılan dert kutusundan.
umut tam çıkacakken Pandora kapamıştı kapağı,
böyle istemişti bulutları devşiren .....
herkese merhaba , mitolojik eserlere maruz kaldığımdan onlarla aramda mesafe var dersem yalan olur , çok ilgim var dersem bu da yalan olur, okur muyum ? okurum. beğenir miyim ? beğenirim. ama ilk tercihim olur mu ? sanmam. böyle de girdap içinde olan bir okurum, maalesef. ama mitolojiye vâkıf olan, ilgisi olana da ayrı bir hayranlık duyarım.
Aiskhylos, Prometheus'u üç tragedyada işlemiş ancak günümüze sadece birinci piyesi olan Zincire Vurulmuş Prometheus ulaşabilmiştir. diğer ikisine de ulaşılmış olsaydı birinci piyesine bakarak onları da kesinlikle merak eder okurdum. beğendiğim ve önerebileceğim bir politik piyes. gelelim incelememe...
ön sözü atlamadan okumanızı öneririm. eserde Zeus'un sarayındaki bütün tanrıların düşman kesildiği , aklı kendisinden çok başkalarına yarıyan , bütün sanatları ölümlülere veren ve onları korumada ileriye giden , insanların güçlü yardımcısı, kahin Prometheus'un ateşi tanrılardan çalıp insanlara vermesini ve Zeus tarafından zincire vurulmasını işlemiş. inanılmaz sürükleyici , bir oturuşta bitireceğiniz bir eser. aynı zamanda bir başkaldırı örneği. aklın her şeyden üstün olduğunu işleyen Aiskhylos; bilgiye , özgürlüğe asla zincir vurulamayacağını çok güzel işlemiş.
bundan böyle ateşi kullanmak bana hep Prometheus'u çağrıştıracak, sağ olsun :)
görüşmek üzere