Şaban Ali Düzgün En Beğenilen Sözleri
1. "Dinimizin, ahlâkımızın kalitesi; bizden olmayanlara sunduğumuz imkânlarla orantılıdır. Bizden olmayanların da canını, malını, dinini, düşüncesini değerli görmemizi sağlayan bir ilişki ahlâkına evet..."
- Varoluş Sancısı
2. "بسم الله الرحمن الرحيم
إِنَّ اللّهَ لاَ يُغَيِّرُ مَا بِقَوْمٍ حَتَّى يُغَيِّرُواْ مَا بِأَنْفُسِهِم
‘’İnsanlar kendi iç dünyalarını değiştirmeden
Allah onların durumunu değiştirmez.’’
Ra’d, 11"
- Dini Anlama Kılavuzu
3. "Tanrı, insanları salt dogmatik bir onaylamaya değil, akıllarını kullanmaya, varlık üzerinde düşünmeye ve ulaşılan metafizik sonuçlar konusuna ahlaki bir tutum benimsemeye davet etmektedir. Daha açık bir anlatımla Tanrı, Kur'an'da kendi varlığını akıl sahibi muhatapları için tartışmaya açmakta ve insanların aklen kendisine ulaşmalarını beklemektedir."
- Dini Anlama Kılavuzu
4. "Düşüncelerimiz ne ise hayatımız da odur. Hayatımızı değiştirmek istiyorsak düşüncelerimizi değiştirmeliyiz."
- Dini Anlama Kılavuzu
5. "Size yapılmasını istediğiniz bir davranışı siz de başkasına yapın"
- Din, Birey ve Toplum
6. ""...Daha korkusuz yürü hayat yolunda, çünkü bu koca evrende, kimse olmayacak yanında."
Muhammed İkbal"
- Dini Anlama Kılavuzu
7. "Akla vurgu, hurafeleri ret ve otoriteyi sorgulama iradesi;
çoğu zaman dindarlara itici gelse de,
hem dindarlık hem de insanlık için en güvenilir yol budur."
- Dini Anlama Kılavuzu
8. "Tarihin verdiği ilk ders:
İyiliğin takdir edilmediği yerde iyi olmanın bedeli,
yok olmaktır."
- Dini Anlama Kılavuzu
9. "Hayatın anlamı, onda gerçekleştirilmek istenen amaçların toplamıyla ortaya çıkar. Sıfır anlam, sıfır amaç demektir."
- Dini Anlama Kılavuzu
10. ""Her doğan çocuk, Tanrının insanlardan ümidini kesmediğini göstermektedir."
[Tagore]"
- Adem'den Öncesine Dönüş
11. "Hikmetle öğrenemeyeler, maalesef musibetle öğrenmek zorunda kalıyorlar."
- Adem'den Öncesine Dönüş
12. "Düşüncelerimiz ne ise hayatımız da odur."
- Dini Anlama Kılavuzu
13. "Din, iyi insan projesidir. Bu projenin temel niteliği, bir ahlak projesi oluşudur."
- Dini Anlama Kılavuzu
14. ""....Yağmurdan sonra köpük gider, kum kalır."(13/Ra'd,17) Yani söylenilen hakikat ise kalır ve herkes ona kulak verir; değilse zaten unutulmak kaderidir, çeker gider."
- Adem'den Öncesine Dönüş
15. "Rahman'ın kulları; dürüst, kendine saygılı ve hayatı bilinçle yaşayan insanlardır. Köle değil, hürdürler. Rahman'a kulluğu zorlamayla değil, kendi hür iradeleriyle tercih ederler. Bu yüzden Allah'a kulluk pasif değil, son derece dinamik, yaratıcı ve olumlu bir edimdir."
- Dini Anlama Kılavuzu
16. "Yaşanılan dünyanın gittikçe güvensiz bir ortama dönüşüyor oluşu, insanlarda hem inanç problemi yaratmakta hem de onları radikalleştirmektedir. Dinlerde fundamentalist/radikal hareketlerin ortaya çıkışında güvensizlik ve tehdit hissinin büyük payı vardır."
- Kimliksiz Hakikatler
17. "Flew " Tanrı'yı keşfim, hiçbir inanca dayanmamaktadır. Doğadan hareket ederek bir muhakeme neticesinde ulaştığım bir sonuçtur." demektedir."
- Dini Anlama Kılavuzu
18. "...din, insanı hayatın gerçekleriyle yüzleştirir ve bunun gereği olarak da ona hayatında olmaması gerekenleri kaldırıp atma cesareti verir."
- Dini Anlama Kılavuzu
19. "Öyle davranın ki, o davranışınızı bütün insanlara bir kural olarak koyabilesiniz."
- Din, Birey ve Toplum
20. "Adaletsiz, kuralsız, vicdansız bir dünyanın şahitleriyiz."
- Adem'den Öncesine Dönüş
21. "Zorluklar, hayatın zorunlu parçasıdır."
- Dini Anlama Kılavuzu
22. "...bu hayat sadece ahlâkî değerleri keşifle ilgili değil; sizi ayakta tutacak ahlâkî değerleri uygulamakla da ilgili."
- Adem'den Öncesine Dönüş
23. "Aslında Tanrı'ya iman/ güven duyma, Tanrı'nın yaşamamıza sessizce giriş anıdır. Sessizdir, ama son derece etkin..."
- Dini Anlama Kılavuzu
24. ""Öyle davran ki bu davranışını başkasına da tavsiye edebilesin."
[Kant]
"Size nasıl davranılmasını istiyorsanız siz de öyle davranın."
[Hz Peygamber]"
- Adem'den Öncesine Dönüş
25. "Din olmadan ahlakın daha iyi çalışabileceği varsayımı ne kadar doğrudur? İnsanın yapıp ettiklerinden nihai olarak sorguya çekileceği ve buna göre ceza ya da mükafat alacağı yönündeki dinsel vurgu, ahlaki eylemleri zayıflatır mı güçlendirir mi?"
- Dini Anlama Kılavuzu
26. "''Şairleri kıskanmadım asla, söz ülkesinin padişahları,
Arifleri kıskanmadım asla, aşk ülkesinin padişahları,
Filozofları kıskanmadım asla, akıl ülkesinin hükümdarları,
Yalnızca Peygamberleri kıskanmıştım, anne olmadan önce."
[Fatıma Rakii]"
- Adem'den Öncesine Dönüş
27. ""Alışkanlıklarının kölesi olanlar yavaş yavaş ölür."
[Neruda]"
- Adem'den Öncesine Dönüş
28. "Soru şu:
Tarih nereye doğru akmaktadır? Bir tekâmüle doğru gidiş mi var, durmadan kendini tekrar mı etmektedir yoksa daha kötüye mi gitmektedir?"
- Varoluş Sancısı
29. "Devlet; din dahil, bulduğu bütün enstrümanları sonuna kadar istismar etme eğilimindedir."
- Adem'den Öncesine Dönüş
30. ""Tanrının yarattığı en kötü kelime ümittir."
[Nietzche]"
- Adem'den Öncesine Dönüş
31. "Kendi ellerimizle inşa ettiğimiz dünyanın içinde ters gidenleri Allaha bağlamak gibi kötü bir alışkanlığımız var."
- Adem'den Öncesine Dönüş
32. "Eleştiri, yol bulmak içindir, eleştirdiğimizi yoldan çıkarmak için değil."
- Adem'den Öncesine Dönüş
33. "İnsan düştüğü yerden kalkar. Müslümanların bilgiyi ve bilimsel zihniyeti terk etmeleri, düşüşlerindeki en büyük etkendir. Bilginin göç ettirildiği İslam coğrafyasında meydana gelen boşluğu şiddet doldurdu."
- Adem'den Öncesine Dönüş
34. "Değer yoksunluğunun, hiçliğin ve kendini boşlukta hissetmenin, çağın uçurumu olduğunu unutmamak gerekir. "Allah sizi, uçurumun kenarında buldu da kurtardı."(Al-i İmran 103) ayeti, insanın içine düşebileceği hiçlik ve değersizlik uçurumu konusunda ciddi uyarıdır.
Anlamsızlık yahut kriz, Kur'an'da uçurum metaforu ile karşımıza çıkmaktadır."
- Dini Anlama Kılavuzu
35. "Din, kanun, töre, gelenek gibi otorite kuran mutlakçı kurumların ilk göz diktiği erdem özgürlüktür. Ve ilk alınan kurban da düşünceyi ifade etme özgürlüğüdür."
- Varoluş Sancısı
36. "Akla vurgu, hurafeleri ret ve otoriteyi sorgulama iradesi çoğu zaman dindarlara itici gelse de, hem din hem dindarlar hem de insanlık için en güvenilir yol budur."
- Dini Anlama Kılavuzu
37. ""Müslümanlar, Kur'an'a dokunmanın şartlarını değil de Kur'an'ın insana dokunma şartlarını tartışsalardı herhâlde daha iyi bir konumda olurlardı.""
- Dini Anlama Kılavuzu
38. "Ateizm ve Agnostisizmin tarihi,
gözünün önündeki varlığa ilişkin doğru dürüst yargılar
geliştiremeyen insanın tarihidir aslında."
- Dini Anlama Kılavuzu
39. "Eskiye ait hiçbir şey gerekli düzenlemeler olmaksızın yeninin yerini dolduramaz."
- Seyyid Ahmed Han ve Entellektüel Modernizmi
40. "Ve de sebebi olduğumuz acıların sonuçlarından Allah'ı sorumlu tutmak ne kadar doğrudur?"
- Dini Anlama Kılavuzu
41. "İnsanı hayvanlardan ayıran özellikler insanı insan yaparken, insanı insandan ayıran özellikler onu üst insan aşamasına yükseltmektedir.
Benzer şekilde Allah'ın yeryüzüne serpiştirdiği varlık işaretlerini (kevni ayetlerini) gözlemleyip değerlendirenler de üst insanlık onurundan pay almaktadırlar. Bunlara kör kesilenler de insanlık potansiyellerini kötürümleştirdikleri için bu onuru ilelebet kaybetmektedirler.
İnsanın, imanının artması, eksilmesi veya güçlenip zayıflaması gibi insanlığı da artıp eksilebilmektedir."
- Dini Anlama Kılavuzu
42. "Batı keşif modelinde insan, eşyayı ve kozmosu keşfettikçe kendini kaybetti."
- Adem'den Öncesine Dönüş
43. "Dinin temel unsurlarını tekelleştirmeye başlayan bir sapmadır bu.Yahudilere sorarsanız,Tanrı kimin Tanrısıdır?Alacağınız cevap”Tabi ki Yahudilerin Tanrısıdır.”şeklinde olacak.Kabile mantığının bu kabule sindiği görülecektir.Tanrı bir parti başkanı sadece kendilerine ait,sadece kendilerini korumakta ve diğer milletlere düşmanlık etmektedir.
(Kitap harici Müslümanlar her rekatta Fatiha süresi okur ve Allah Rabbülalemin sözünü tekrar ederler yani Allah alemlerin görünen görünmeyen herşeyin Rabbi dir.Bunu tekrar etmelerine rağmen diğer kitap verilenler gibi kendilerinin Rabbi kabul edip diğer kitap verilenleri kafir ilan ederler,hüküm verirler.Bunu Allah’a nasılda yakıştırmışlardır diğer kendilerine kitap verilenler gibi oysa Allah herkesin herşeyin Rabbidir,hüküm de ona aittir.Kur’an da Ehl-i kitap demek aşağılamak değil bir kabul ayetidir.Benlik ile dolu ulema denilen kendilerine kitap verilen kimseler Allah haricinde alternatif din inşa etmişler,düşmanlıklar çıkarmışlardır.Allah verdiğini geri almaz,Almak kulun işidir.)"
- Çağdaş Dünyada Din ve Dindarlar
44. "Tarih, akışını değiştiren kahramanlar tanıdı. Bunlardan bir kısmı dünyayı yorumladı, bir kısmı mevcudun muhafazasına çalıştı, bir kısmı ise dünyayı hem yorumladı hem dönüştürdü. Birinciler, filozof; ikinciler, kral; üçüncüler ise peygamberlerdi."
- Dini Anlama Kılavuzu
45. "Tarihin verdiği ilk ders: İyiliğin takdir edilmediği yerde iyi olmanın bedeli, yok olmaktır."
- Dini Anlama Kılavuzu
46. "Her şeyden önce Allah'a bağlanma/kulluk, benliğin ispatı ile başlar. Benliğin ispatı, ben olma cesaretinin gösterilmesi demektir. 'Ben' olma cesareti, herkes öyle düşündüğü veya davrandığı için düşünce ve davranış tekdüzeliğine dönüşen ne varsa onları sorgulama gücünün kazanılmasıyla ortaya çıkar."
- Kimliksiz Hakikatler
47. "''Allah, vaat etti mi dönmez.''
Zümer,20"
- Dini Anlama Kılavuzu
48. "Hayatta anlam arayışı, insanın birincil motive unsurudur. İnsan için en büyük psikolojik tehdit, yaşamını sadece bir tür ölüme hazırlık olarak algılaması; elinde olmadan geçip gitmekte olan zamana bir anlam yüklemekte zorlanması, hengame dünyasında kaybolma düşüncesinin onu esir almasıdır."
- Dini Anlama Kılavuzu
49. "Dua etmek;
umutsuzluğu aşmanın anahtarıdır."
- Dini Anlama Kılavuzu
50. "Hz Muhammed, terk edildiğini düşündüğünde gerçekten
terk edilmiş miydi?
Terk edildiğini düşündüğü kesin.
Ama Allah'ın onu terk etmediğini söylemesi de
bir o kadar kesin.
''Rabbin seni terk etmedi. DUHA-3''"
- Dini Anlama Kılavuzu
51. "Hayat neşesini ve gelecek ümidini kaybeden insanlar radikal bir karakter geliştirirler."
- Adem'den Öncesine Dönüş
52. "Hangi bakımdan olursa olsun arada bir ilerilik,gerilik farkı bulunduğu aşikardır ve bu fark mühim bir farktır.Bu itibarla saatleri geri kalanlardan aldığımız nakit cezaya iki kuruş zam yapmamızı herkes gayet tabi buldu.Böylece hem gericiliğe layık olduğu cezayı veriyor,hemde ileri düşünüşün hakkını teslim ediyorduk."
- Kimliksiz Hakikatler
53. "İnanmak, diyalektik bir sürecin sonunda, gel-gitler yaşayan bir zihnin karar vermesi, bağlanıp bağlanmama arasında bocalayan bir kalbin de teslimiyet göstermesi ile gerçekleşir."
- Kimliksiz Hakikatler
54. "Ölümün ne olduğuna ilişkin kendisine soru soran birine
Konfüçyus şu cevabı vermişti:
''Daha hayatın ne olduğunu anlayamadan ölümü
nasıl anlayacaksın!''"
- Dini Anlama Kılavuzu
55. "Bir çocuk dünyaya getiriyor olmanın yarattığı üstünlüğü düşünün kadınla ilgili olarak. Buna eş değer bir harikuladelik var mı?"
- Adem'den Öncesine Dönüş
56. "Ayette geçen yakınlar, Kur'an mütercimleri tarafından genel olarak kan veya evlilik bağıyla oluşan akrabalar olarak anlaşılmıştır.
Oysa yakınlık her zaman akrabalıkla aynı değildir. Nuh'un Allah'ı inkar eden oğlu, onun akrabasıdır ama yakını değildir.
İbrahim'in Allah'ı inkar eden babası onun akrabasıdır ama yakını değildir. Burada ki yakınlık, sadece kan bağıyla oluşan akrabalığı değil, inanç ve kader birliği yaptığımız, sevincini sevincimiz, hüznünü hüznümüz saydığımız ve kendi irademizle yakın olmayı seçtiğimiz insanları tanımlar. Kuran bizimle hiçbir akrabalığı olmayan insanları, dikkatimize sunmakta ve kimsesizlerin kimsesi olmaya davet etmektedir."
- Din, Birey ve Toplum
57. "+İnsanlar neden bir arada yaşarlar?
-Çünkü onlar doğaları gereği vahşidirler, yabani varlıklardır, onları bir araya toplayıp da bu vahşiliklerini kontrol etmezsen birbirlerini yerler..
[Thomas Hobbes-Leviathan]"
- Adem'den Öncesine Dönüş
58. "Bir inancın kin ve nefretle beslenmesi ne kadar hazindir!"
- Adem'den Öncesine Dönüş
59. "''..İnsanlar kendi iç dünyalarını değiştirmeden Allah onların durumunu değiştirmez.''"
- Dini Anlama Kılavuzu
60. "Sonsuza kadar hiç değişmeden sürüp gitmek,ilahi kanuna ve insan doğasına aykırıdır.
(Bizim düştüğümüz en ciddi yerlerden biri burasıdır.İmam maturidi şeriat değişkendir der.Semerkant uleması İstanbul’a gelmiş olsaydı biz şimdi başka konular konuşacak olacaktık.Kahireden gelen tutucu olan eşari zihniyeti,
değişmeyi küfür gören zihniyet, en büyük kafir toplumu inşa etmiştir.Kafir görmeyen demektir.Onlar hakikatlere gözlerini kapamışlardır bunu telkin etmişlerdir.Atatürk derki;Efendiler asıl dini bozan fesad eden bu zihniyettir.)"
- Çağdaş Dünyada Din ve Dindarlar
61. "İnsanım, insanca olan hiçbir şeyi kendime yabancı saymam.
Terentius"
- Din, Birey ve Toplum
62. "Bir insanın kimliğini, kişiliğini ve özne oluş hâlini çıkarırsanız o insanda sadece beden kalır."
- Adem'den Öncesine Dönüş
63. "İnsana verilen nimetlerin şükrü kendi cinsindendir denir. Zayıfken güçlü kılınan insan, zayıfları korumalı; açken karnı doyurulan, ömrünü açlıkla mücadeleye vermeli; köleyken özgürleştirilen, hayatını özgürlük mücadelesi verenlere desteğe ayırmalı ve böylece hayatın ritmi düzenlenmelidir."
- Dini Anlama Kılavuzu
64. "Marifet, insanların yöneldiği yönler (kıbleler ve onların temsil ettiği dinsel farklılıklar) üzerinden birbirini yok ederek tüketmek değil, hayır olanı var etme yarışına girerek hep birlikte var olmaktır. Hayata dair kutsal nutuklar atarak binlerce yıldır sonsuz hale gelmiş ihtimaller içinde dolanmak değil, Dostoyevski'nin dediği gibi ahlaki bir seçim yapmaktır."
- Dini Anlama Kılavuzu
65. "Hukuk yereldir.Bugün bile dünyaya bakın hukuk yereldir.Türkiye’de bile hukuk beş yıl öncenin hukuku değil değişiyor.Kuran ahlak kitabıdır,sabit fıkıh ile kısıtlanamaz.
Prof:Şaban Ali Düzgün
(Bugün ulema yada kendilerine alim denilen grup kendilerine öğretilenleri din diye anlatıyor.Oysa Arapça grameri hz.Muhammetin vefatından birkaç yüzyıl sonra tam olarak oluşturuldu.Hz.Muhammed biz ümmi toplumuz demişti yani okuma yazma oranı yok gibi matematik ve bilimler yok sasani ve roma devletleri gibi.Sasani devletinden ganimet gelince Hz.Ömer anlamıyor sayamıyor,çünkü en büyük sayıları bin olduğu için.Bu sefer kaç tane bin diye sayıyorlar.En zenginleri bile Roma karşısında en fakiri sayılır.Yabancı toplum ile birleşince bu sefer dini anlamak için kelam ve fıkıh ilimleri ortaya çıkıyor.Dini bu kimseler yorumluyor.Bu seferde ahlak sorunu çıkıyor,bunun neticesinde tasavvuf oluşuyor.Sonra ahlak ile değil giysi ile tasavvuf yapanlar ortaya çıkıyor,Yesevi ve yunus Emre bunları eleştiriyor.Din itikadı sabit olup yaşam hukuku zamana ve yerel halk ile ilgili bir durumdur.Dini yorumlarla biz oluşturduk,arapça grameri çok çok sonraları oluştu.)"
- Çağdaş Dünyada Din ve Dindarlar
66. "İnsan, benzerlikler üzerinden toplumsal yaşamı kurar; farklılıklar üzerinden ise kendi bireyselliğini yaşar.
İnsan, farklılığını ortaya koyabildiği ölçüde ve bu farklılığı saygı gördüğü oranda kendini gerçek anlamda insan hisseder."
- Varoluş Sancısı
67. "Derin acı ve uzun yas, nefretle dolan ve şiddet aşamasına kolayca geçebilecek insanlar yaratır."
- Adem'den Öncesine Dönüş
68. ""Neden imanın yerini kalp olarak göstermiştir Allah Rasulü?" diye sorar Maturidi ve "Hiç kimsenin bir başkası hakkında hüküm vermesine imkan vermemek için." cevabını verir."
- Adem'den Öncesine Dönüş
69. "Enkaz altında kalan bir çocuğa karşı hissettiklerimiz, Tanrının dünyada olup bitene kayıtsız kalmadığının en büyük göstergesidir. Allah'ı yeryüzüne inerek o çocuğu enkazdan kurtaracağını beklemek beyhudedir.
... Kısacası, enkaz altında kalan birine yardım etme irademiz harekete geçtiği an, Tanrının olaya müdahale ettiği andır."
- Dini Anlama Kılavuzu
70. "Kur'an, peygamberler vasıtasıyla insanlarla buluşturulan vahyi insanların basiretlerini artırmak, idrak kanallarını açmak, hipnoza tutulan zihinlerini uyandırmak, körelen gözlerini açmak, duymayan kulaklarını işitir, konuşmayan dillerini konuşur kılmak için onlarla buluşturmaktatır."
- Dini Anlama Kılavuzu
71. "Hepimiz Ademiz ve Kabillerin çürüttüğü değerlerin köklerini/tohumlarını içimizde taşıyoruz."
- Adem'den Öncesine Dönüş
72. "♤O zaman yol, umuttur:
Hem dünyayı hem de ötesini kuşatan bir umut.."
- Varoluş Sancısı
73. "İnsan ahlaki niteliklerini eylemlerine yansıttığı ölçüde daha da mükemmelleşir, ruhsal bir varlık olmanın da ötesinde ahlaki bir kişiliğe kavuşur..."
- Din, Birey ve Toplum
74. "Dinin ruhunun, kabuğuna kurban edildiği bir hali yaşıyoruz."
- Adem'den Öncesine Dönüş
75. "Değer yoksunluğunun, hiçliğin ve kendini boşlukta hissetmenin,
çağın uçurumu olduğunu unutmamak gerekir.
وَكُنتُمْ عَلَىَ شَفَا حُفْرَةٍ مِّنَ النَّارِ فَأَنقَذَكُم مِّنْهَ
''Allah, sizi uçurumun kenarında buldu da kurtardı'' ayeti,
(Al-i İmran, 103)
insanın içine düşebileceği -hiçlik ve değersizlik -uçurumu
konusunda ciddi bir uyarıdır."
- Dini Anlama Kılavuzu
76. "Cennet ( ödül ) Allah'ın rahmeti ve bağışlayıcılığının
bir sonucudur;
azap ise sadece işlenen suça karşı bir
cezalandırma fiilidir."
- Dini Anlama Kılavuzu
77. "♤Hiç kimsenin kendini hiçbir yerde güvende hissetmediği bir dünya yarattık kendi ellerimizle. george orwell'in 1984'ünde resmedilenden
daha beter bir distopik durumu yaşadığımızı kabul edelim."
- Adem'den Öncesine Dönüş
78. "Vahyin iniş sürecinde bile Allah’ın Peygamberine etrafındaki insanlara danışmasını ve onlarla istişare ederek işlerini yürütmesini emretmesi din ve devlet erklerinin ayrılığını göstermektedir.Zira din konularında peygamberin insanlara danışması talep edilemez.Din devleti yaratmak gibi bir amaca odaklanmış olsaydı peygamberin insanlarla istişarede bulunması hiçbir şekilde istenmezdi.
(Kitap harici Ömer’de halifeliği döneminde Kur’an ayetlerine uymamış niye böyle yapıyorsun dediklerinde şartlar bunu gerektiriyor demişti.Osman kendi akrabalarına devleti teslim etti.Ali ise Osman öldürünce Kısas’ta hayat var demedi,katillere sahip çıktı.Ali,Osman’ın katillerine imam oldu.Katillerinden biri olan üvey kardeşini Mısır’a Vali yolladı fakat kısas isteyen Osman’ın yakınları Ali’nin üvey kardeşini öldürüp işkembe içine koyup yaktı.Her iktidara gelen NAS var deyip kendi çıkarına göre tevil etti.Şura’sız zorla Halife olan Ali ise halifeliği elinde tutamadı.Muaviye ise düzenbazığın kitabını yazdı.Kimse karanlık günlere götürmeye kalkmasın dini devlet diye bir saçmalık olamaz,güdülen aldatılan toplum olur.Sahabeler bile kabile asabiyeti içinde davranmış.Ümmet bilinci içinde değil.)"
- Kimliksiz Hakikatler
79. "''Dünyamız sana güzel geliyor mu dediler.
Hayır gelmiyor dedim.
Boz onu dediler.
Kişiyi öyle bir yere çıkar ki
Kaderden önce
Allah insana sorsun, ne istersin?
-Daha korkusuz yürü hayat yolunda,
çünkü bu koca evrende
kimse olmayacak yanında...''
Esrar-ı Hodi ( Benliğin Sırları )"
- Dini Anlama Kılavuzu
80. "İnsan kalbiyle ve zihniyle bağlandığı evrensel ilahi değerler üzerinden hayatın ritmini kontrol etmektedir. Kur'an bu değerleri yok sayanlara insanlığın dramatik yaşam tecrübelerini hatırlatmaktadır."
- Kimliksiz Hakikatler
81. "Hadiste dile getirilen niyaz gibi:
"Ey halleri değiştirip dönüştüren! Halimizi en iyi olana dönüştür!""
- Varoluş Sancısı
82. ""Özgür insan ve özgür toplum, insanların 'hayır' deme hakkı korunarak inşa edilebilir. 'Hayır' deme hakkı engellenen insan, zihinsel ve duygusal radarları hasar aldığı için ömür boyu engelli hâle gelir."
- Dini Anlama Kılavuzu
83. "İnsan varlığının sınırları, varlığın sınırlarıdır."
- Dini Anlama Kılavuzu
84. "♤İnsanlara ırklarına, coğrafyalara, dinlerine vs bakarak muamele eden ötekileştirici zihin, insana karşı işlediği bu en temel suçun bedelini kendini hiçbir yerde güvende hissetmeyerek ödemektedir.. İnsanlığın ortak acılarından ders almadıkça aynı acılar yeni bedenlerde tekrar karşımıza çıkacaktır."
- Adem'den Öncesine Dönüş
85. "Peygamberler; inançla ile ilgili konularda devrimci, toplumsal konularda ıslahatçı bir tutum sergilemişlerdir."
- Dini Anlama Kılavuzu
86. "İbn Teymiye gibi Seyyid Ahmed Han da Icma'nın İslam fıkhının kaynağı olduğunu reddetti."
- Seyyid Ahmed Han ve Entellektüel Modernizmi
87. "Sol gelenek bu ülkede dinin varlığının bütün bu
sorunları yarattığını iddia etti durdu. Tam aksini iddia ediyorum: Dinin varlığı değil, yokluğudur bunca problemin sebebi."
- Adem'den Öncesine Dönüş
88. "Haniflik ortak kökeni sebebiyle, dinin ahlaki önermeleri, bütün dinlerler ve rasyonel sistemlerle ortaktır. Zira bu ahlak talebi insan doğasına yaslanmaktadır."
- Kimliksiz Hakikatler
89. ""Dua etmek, umutsuzluğu aşmanın anahtarıdır.""
- Dini Anlama Kılavuzu
90. "Din ahlak üzerinden hayata dokunur. Kuran tepeden tırnağa ahlak kitabıdır, hukuk kitabı değildir."
- Adem'den Öncesine Dönüş
91. ""Bir toplum kendini/ ben'liğini değiştirmedikçe Allah onların gidişatını değiştirmez.
Ra'd, 11."
- Dini Anlama Kılavuzu
92. "İnsanın varlık gayesi, cennet olarak tanımlananın benzerini dünyada kurmaktır."
- Dini Anlama Kılavuzu
93. ""Bir eylem ek, bir alışkanlık biç,
Bir alışkanlık ek, bir karakter biç
ve bir karakter ek, bir kader biç.""
- Dini Anlama Kılavuzu
94. "Ve kendinizi öldürmeyin.
Nisa 4/29"
- Din, Birey ve Toplum
95. "Müslümanlar, "ümmetin ihtilafını/farklı farklı düşüncelere sahip olmalarını bir rahmet sayan" İslam peygamberine kulak verip kendilerine benzemeyenler hakkında zındık, münafık, kâfir gibi mahkûm edici etiketleri icat etmeselerdi, bu travmaların büyük bir kısmı yaşanmazdı."
- Adem'den Öncesine Dönüş
96. "İyiliğin taktir edilmediği yerde iyi olmanın bedeli, yok olmaktır."
- Dini Anlama Kılavuzu
97. "İnsan karmaşık bir psikoloji içinde yaratılmıştır. Neyi ne zaman isteyeceği konusunda sıkıntıları vardır.
Şu ayet buna işaret etmektedir.
"İnsan hayrı istediği kadar şerri de ister, insan pek acelecidir!"
İsra 17/11"
- Din, Birey ve Toplum
98. "Varlık zihnimizde sahip olduğumuz masa, sandalye gibi birbirine benzer niteliklere sahip gözlemlenebilir nesneler gibi değildir. Yine o adalet, beyazlık gibi bazı tümellerde olduğu gibi bazı özel varlıklara uygulanabilecek ortak niteliklere, sıfatlara da işaret etmez."
- Nesefi ve İslam Filozoflarına Göre Allah-Alem İlişkisi
99. "Dua etmek, umutsuzluğu aşmanın anahtarıdır."
- Dini Anlama Kılavuzu
100. "İnsan düştüğü yerden kalkar derler; düştüğümüz yer özgürlüğümüzü ve cesaretimizi kaybettiğimiz yerdir. Yitirdiğimiz bu iki yaşam dinamiğinin geri kazanılması, geleceğimizi şimdiden daha yaşanabilir hâle getirecektir."
- Sarp Yokuşun Eteğinde İnsan
101. "Nerede olursan ol Allah'ın seninle olduğunun bilinciyle hareket et bir kötülük yaptınsa ardından bir iyilik yap ki onu yok etsin İnsanların hayatına karşılık beklemediğin iyiliklerle dokun.
Hz. Muhammed as"
- Varoluş Sancısı
102. ""İnsanın varlık gayesi, cennet olarak tanımlananın benzerini dünyada kurmaktır.""
- Dini Anlama Kılavuzu
103. "Ey insanlar şeklinde hitap ederek, muhataplarının bütün insanlık olduğunu işaret eder."
- Din, Birey ve Toplum
104. "Müslümanlar, "ümmetin ihtilafını/farklı farklı düşüncelere sahip olmalarını bir rahmet sayan" İslam peygamberine kulak verip kendilerine benzemeyenler hakkında zındık, münafık, kâfir gibi mahkûm edici etiketleri icat etmeselerdi, bu travmaların büyük bir kısmı yaşanmazdı."
- Adem'den Öncesine Dönüş
105. "Muhammed İkbal'in seslendirdiği gibi, "İsyan olmayınca benlik ele geçmez." Benliğin ezildiği ve kötürümleştirildiği yerde kulluk, köleliğe dönüşür."
- Dini Anlama Kılavuzu
106. "Her bilgi sahibinin üzerinde bir başka bilen vardır.
Yusuf 12:26"
- Din, Birey ve Toplum
107. "İnsanın varoluşu bir ucuyla kaygıya bir ucuyla umuda bağlanmıştır ve insan yaşamı, kaygıyla umut arasında salınır."
- Dini Anlama Kılavuzu
108. "Hakikate kimlik sorulmamalıdır."
- Adem'den Öncesine Dönüş
109. "Descartes'in, Hume'un, Bentham'ın, Adam Smith'in mekanik görüşleri, yalnızca insanı mekanik bir düzende köleleştirmekle kalmamış; evrenin, aklın, ahlakın ve toplumun gelişmelerini açıklamada kısır kalmıştır."
- Sosyal Teoloji
110. ""Alışkanlıklarının kölesi olanlar yavaş yavaş ölür." Der Neruda"
- Adem'den Öncesine Dönüş
111. "Allah'la ilişkisi özgürlük temeli üzerine inşa edilen insanın yaratılışta genetiğine sindirilen özgür birey olma hissinin, bütün ilişkilerine rengini vermesi beklenir. İnsanın varlığına işlenen bu özgürlüğün, Mutlak Varlık'ın varlığını kabul edebilme kabiliyeti, daha nice potansiyeli içinde barındırmaktadır."
- Kimliksiz Hakikatler
112. "Hiç kimse yaşamını, başıyla sonuyla, bir çerçeveye hapsedilmiş resim gibi tasavvur etmek istemiyor. Doğası gereği dışarı taşmak istiyor."
- Varoluş Sancısı
113. ""Rabbim Allah'tır" dediği için adam mı öldüreceksiniz?...(Mü'min, 28)
Bu ayete göre; insanların düşüncelerini söyleme hakkı sonuna kadar savunulmalıdır. Söyledikleri yanlış ise, bu yanlışa kimse sahip çıkmadığı için çeker gider, yok eğer doğru bir şey söylüyorsa, o zaman da o doğrudan yararlanırız."
- Varoluş Sancısı
114. "Aydın olmak için önce insan olmak lazım. İnsan mukaddesi olandır. İnsan hırlaşmaz, konuşur; maruz kalmaz, seçer; aydın kendi kafasıyla düşünen, kendi gönlüyle hisseden kişi. Aydını aydın yapan; uyanık bir şuur, tetikte bir dikkat ve hakikatin bütününü kucaklamaya çalışan bir tecessüs."
- Dini Anlama Kılavuzu
115. "İnsanlar başkalarıyla ilişkilerini hâlâ eskiden olduğu gibi tahakküm, asimilasyon, fetih, işgal gibi terimler üzerinden kuruyorsa, insanlara binlerce yıldır önderlik eden peygamberlerin mesajı hedefine ulaşamamış demektir."
- Adem'den Öncesine Dönüş
116. "İnsan hayatına gerçek anlamını veren 'amaç' tır.
Akmakta olan bütün ırmakların, bir yol bularak denize kavuşması örneğinde olduğu gibi..."
- Din, Birey ve Toplum
117. "Bir çocuk dünyaya getiriyor olmanın yarattığı üstünlüğü düşünün kadınla ilgili olarak. Buna eş değer bir harikuladelik var mı?"
- Adem'den Öncesine Dönüş
118. "Bir enstrüman ve melodi arasındaki yakınlık ya da uzaklık kadardır insanın Allah'a yakınlığı ya da uzaklığı."
- Dini Anlama Kılavuzu
119. "Alman filozof F. Hegel, " İslam, hiçbir şey getirmemiş olsaydı bile sadece ırkçılığı reddeden düşüncesi dolayısıyla her türlü takdiri hak etmektedir" derken, bu insan onuru temeline dikkat çekmektedir."
- Dini Anlama Kılavuzu
120. "“Aydın olmak için önce insan olmak lazım.”
Cemil Meriç"
- Dini Anlama Kılavuzu
121. "Bir enstrüman ve melodi arasındaki yakınlık ya da uzaklık kadardır insanın Allah'a yakınlığı ya da uzaklığı."
- Dini Anlama Kılavuzu
122. "Kur'an değişimin temeline halkı yerleştirir,
başlarına gelenlerden halkın kendisi sorumludur."
- Din, Birey ve Toplum
123. "Sırf belli bir dine yahut ırka ait olduğu için bir insandan nefret etmeyi veya ayrım yapmayı artık 'nefret suçu' kapsamında yasalaştırmaya başladık."
- Kimliksiz Hakikatler
124. "Aklın ve iradenin kaybedilmesi yahut unutulması, bizzat insan benliğinin unutulması demektir (hasret). İnsanın nefsini yani benliğini unutması, kendisini fiziksel ve metafiziksel varlık alanına bağlayan aklını (logos) ve sezgilerini (nous) devre dışı bırakmasına sebep olur."
- Kimliksiz Hakikatler
125. "Kur'an'a başlarken 'bütün alemlerin Rabbi/ Rabbi'l-'âlemîn, bitirirken de 'bütün insanları Rabbi / Rabb'in- nâs' vurgusuyla evrenselliği uzanabileceği en uç noktaya taşıyan Kur'an'ın bu ruhu, hem dinler arasında hem de dinin kendi içinde çatışma eğilimi gösteren unsurları engelleyebilecek yegâne deva değil de nedir?"
- Din, Birey ve Toplum
126. "Sevgiden kaynaklanan itaat, korkudan kaynaklanan itaatten daha faziletlidir. Çünkü sevgiden kaynaklanan itaat içten gelir; korkudan kaynaklanan itaat ise dıştan gelir ve sebebinin ortadan kalkmasıyla yok olur."
- Sarp Yokuşun Eteğinde İnsan
127. "Kur'an değişimin temeline halkı yerleştirir,
başlarına gelenlerden halkın kendisi sorumludur."
- Din, Birey ve Toplum
128. "Sevgiden kaynaklanan itaat, korkudan kaynaklanan itaatten daha faziletlidir. Çünkü sevgiden kaynaklanan itaat içten gelir; korkudan kaynaklanan itaat ise dıştan gelir ve sebebinin ortadan kalkmasıyla yok olur."
- Sarp Yokuşun Eteğinde İnsan
129. "Doğuş İslamı; güç, servet ve bilginin tekelleştirilmesine karşı bir devrimdi. Bu devrim ve ardından takip eden ıslah çalışmaları, saltanat seven Müslümanlar tarafından güç, servet ve bilginin tekelleştirildiği bir karşı devrimle öldürülmüş, olup bitene refleks gösteremeyen bir ölü gibi duyma, görme kabiliyetleri felç olmuş toplumu diriltme çağrısı olan din, bu karşı devrimle tam tersi kitleleri uyuşturan bir afyona dönüştürülmüştür."
- Dini Anlama Kılavuzu
130. "♤Tarihsel tecrübe bize öğretmiştir ki;
hikmetle öğrenemeyen, musibetle öğrenmek zorunda kalmaktadır..."
- Adem'den Öncesine Dönüş
131. "Din, fıtrata, doğal olana dönüş çağrısıdır."
- Varoluş Sancısı
132. "İlk olarak, Kur'an'ın özgür, onurlu ve saygın bir birey ve toplum yaratma ideali için insanlarla buluşturduğu mesaja kulak vermek."
- Dini Anlama Kılavuzu
133. "İnsanlar ifade özgürlüğünü kullanmak istiyor ama bir düşünceye sahip olmadan."
- Adem'den Öncesine Dönüş
134. ""Neden imanın yerini kalp olarak göstermiştir Allah Resulü?" diye sorar Maturidi ve "Hiç kimsenin bir başkası hakkında hüküm vermesine imkan vermemek için." cevabını verir."
- Adem'den Öncesine Dönüş
135. "Bir bütün olarak varlık; bu varlık içinde insanın tuttuğu yer, yani var oluşu; bu varoluşu değerli kılan tutum ve yargılar; bu tutum ve yargıları özgürce seçme gücü; hayatını iyi, güzel, doğru ve faydalı tercihlerle donatma kararlılığı; verdiği kararların sorumluluğunu üzerine alma cesareti; yaşamın geçiciliğine karşı güveneceği/bağlanabileceği/inanacağı bir varlık arayışı ve bütün bunların olmazsa olmaz olduğunu insana buyuran bir vicdan."
- Dini Anlama Kılavuzu
136. ""Dua, bir varoluş hâli olarak dehşet veren sessizliği yırtan bir iç geçiriş, çığlık ve duyulma ihtiyacıdır.""
- Dini Anlama Kılavuzu
137. "İnsan hiçbir zaman efendisiz bırakılmaz; kanunla, (sözde) ahlak kurallarıyla, örflerle kıstırılr."
- Sosyal Teoloji
138. "Yaşamın kırmadığı, tökezletmediği kim var!"
- Varoluş Sancısı
139. "Kötülüğü çoğu zaman kötülük olduğunun bile farkına varmadan işleyen bir türe dönüştük."
- Varoluş Sancısı
140. "Hayatın anlamı, onda gerçekleştirilmek istenen amaçların toplamıyla ortaya çıkar. Sıfır anlam, sıfır amaç demektir."
- Dini Anlama Kılavuzu
141. "dinin varlığı değil, yokluğudur bunca problemin sebebi."
- Adem'den Öncesine Dönüş
142. "♡Sen Rabbine dua et. Dua etsem ne olacak deme, duanın kabul olduğu gün de gelir."
- Varoluş Sancısı
143. "Külfet nimete nimet külfete göredir.
Mecelle 88"
- Din, Birey ve Toplum
144. "Zira özgürlük kaybının büyük bir yoksunluk olduğunu fark edemeyen bu insanlar sürekli olarak, Allah'ın insan olmanın esası olarak tespit ettiği özgürlüğü teslim edecek adresler ararlar. Bunlar için bir şemsiye kimlik olarak İslam yetmez, çoğu politik kimlik formunda tezahür eden ve her zaman çatışmaya hazır kıta bekleyen alt kimliklere sığınırlar."
- Sarp Yokuşun Eteğinde İnsan
145. ".. Bu teolojiyle kaynağını tespit etmeye çalıştığımız insan, ne Tanrı'nın mutlak sıfatlarını kendi gücü için bir tehlike görüp Tanrı'yı yok sayan bir ateist, ya da deist, ne de kendini tümüyle Tanrı'nın iradesine terk edip, "ben" olmanın getirdiği tüm sorumlulukları da Tanrı'ya havale eden "sorumsuz ve kaderci" bir varlıktır."
- Sosyal Teoloji
146. "Seyyid Ahmed Han ve Afganî arasinda onemli üç muhalefet noktası vardı: 1. Afganî, Ahmed Han'ın bazı görüşlerini müfrit denebilecek akılcılığını reddetmekte ve onun ilmü'l-kelâmını Kur’ân ifadesini bozacak istidatta görmekteydi."
- Seyyid Ahmed Han ve Entellektüel Modernizmi
147. "“Tek bir din bilen, hiçbir din bilmez.”
Max Müller"
- Dini Anlama Kılavuzu
148. "İnsan düştüğü yerden kalkar derler; düştüğümüz yer özgürlüğümüzü ve cesaretimizi kaybettiğimiz yerdir."
- Sarp Yokuşun Eteğinde İnsan
149. "Mucizeyi sıra dışı bir olay olarak talep edenlere, aslında sıradan görünen her şeyin bir mucize olduğunu göstermek gerekir."
- Dini Anlama Kılavuzu
150. ""Alışkanlıklarının kölesi olanlar yavaş yavaş ölür... "
Neruda"
- Adem'den Öncesine Dönüş
151. "Kötülüğe kötülükle karşılık vermeyerek, sizi aşağı çekmek isteyen birinin elinden elinizi kurtarmış olursunuz:
İyilikle kötülük bir olmaz. Sen kötülüğü en güzel davranışla sav; o zaman seninle düşman olan kimsenin sıcak bir dosta dönüştüğünü göreceksin. Böyle bir sonuca ancak sabredenler ve ilahi lütfa mazhar olanlar ulaşabilir. (Fussilet, 34-35 )"
- Varoluş Sancısı
152. "Tövbe kırılmanın bağrında yeni bir var oluşun imkanına işaret eden umut dolu yaşam üreten bir eylemdir tövbe. Tövbe ile kusurlu olana kırılana Allah yeni bir iyi yaşam Armağan etmektedir kaldırıp atmamaktadır Yeter ki o yeni bir amaca yeni bir var oluşa Yeni bir doğuşa niyetlensin."
- Varoluş Sancısı
153. ""İnsanın varoluşu bir ucuyla kaygıya bir ucuyla umuda bağlanmıştır ve insan yaşamı, kaygıyla umut arasında salınır.""
- Dini Anlama Kılavuzu
154. "dinin varlığı değil, yokluğudur bunca problemin sebebi."
- Adem'den Öncesine Dönüş
155. "Mesela farklı dinlerden, farklı kültürlerden insanlara nasıl muamele edeceğimiz konusunda rotamızı şaşırdık."
- Adem'den Öncesine Dönüş
156. "♤Adaletsiz, kuralsız, vicdansız bir dünyanın şahitleriyiz."
- Adem'den Öncesine Dönüş
157. "Akıl, insanın içindeki peygamber; peygamber ise insanın dışındaki akıldır."
- Dini Anlama Kılavuzu
158. "Bizi hayata bağlayan ve karşılaştığımız zorluklara karşı dayanma gücü veren, değerlerdir."
- Dini Anlama Kılavuzu
159. "Sebebi olduğumuz acıların sonuçlarından Allah’ı sorumlu tutmak ne kadar makuldür?"
- Dini Anlama Kılavuzu
160. "Allah'a iman, insanların birbirine imanına/güvenine kaynaklık etmelidir.
Allah'ı yok saymayı kınamak, kendinden başkasını ötekileştirip yok sayan ırkçı faşist zihniyetin kınanmasını gerektirmelidir.
Kitap kutsallığını Allah'tan aldığı kadar, haklarını ve özgürlüklerini koruduğu insanların ona karşı duydukları saygıdan da almalıdır.
Yaşam sahibi her varlığa nefes alıp veren her canlıya faydasının dokunması en temel yaşam ilkesi olmalıdır. Zira
(Ra'd 17). Dinin hayat dini olması ancak böyle mümkün hale gelir."
- Varoluş Sancısı
161. "Din ve dünya, bir varlıkta hayat bulurlar: İnsan. İnsan yoksa ikisi de yoktur. Dünya da din de insan için en iyi yaşam şartlarını sağlamak için var kılınan iki gerçekliktir. Bunların amaç birliği onları, insanı bölen/ayrıştıran rakip iki gerçeklik olarak tanımlamayı imkansız hale getirmektedir."
- Dini Anlama Kılavuzu
162. "Kötülük, insanın içgüdülerinin hakim olduğu tutkular alanını kontrol edemediğinde ortaya çıkar..."
- Kimliksiz Hakikatler
163. "Hayata bir amaç atamak kişiyi hiçliğin boşluğuna davet eden cinnete karşı cenneti,yokluğa karşı varlığı tercih etmenin ilk adımıdır."
- Tanrının Gözbebeği İnsan
164. ""her doğan çocuk, Tanrının insanlardan ümidini kesmediğini göstermektedir.."
R. Tagore"
- Adem'den Öncesine Dönüş
165. "Biz insanı zorluklarla karşılaşacak (ve onlarla başa çıkacak) şekilde yarattık."
- Din, Birey ve Toplum
166. "Düşünce eyleme dönüştüğü zaman ancak gerçek kudretini göstermiş olur."
- Kimliksiz Hakikatler
167. "İçgüdüler ve akıl arasındaki ilişkinin mahiyeti, insanın ne kadar otonom olduğu sorusunu sordurmaktadır. 'Kendine söz geçirememe' dediğimiz arzulara aşırı bağımlılığın söz konusu olduğu durumlarda insan ne kadar otonomdur? Zira bu arzuların taleplerinin yarattığı kudret, insanın onları kontrol etme kudretini aşabilmektedir."
- Kimliksiz Hakikatler
168. "Batı'nın, aydınlanmayı, dini tartışmaya açarak gerçekleştirdiği unutulmamalıdır. Şüphesiz ilk akla gelen 'hangi din'in tartışmaya açıldığı sorusudur. Dürüst olmak gerekirse bu ağır tarihsel mirasa sebep olmasa da gerekçe olarak kullanılma noktasında bütün dinler aynı makus tarihe sahiptir. Bu tarihi bugün en ağır haliyle Müslüman toplumların yaşadığı da ortadadır. Dine yaslanan parçalanmış kimliklerin, hakikat fikrini bir kenara bıraktıkları ve bu kimliklerle bir nekrofil (ölü sevici) dünya yarattıkları ortadadır."
- Kimliksiz Hakikatler
169. "Varlık zihnimizde sahip olduğumuz masa, sandalye gibi birbirine benzer niteliklere sahip gözlemlenebilir nesneler gibi değildir. Yine o adalet, beyazlık gibi bazı tümellerde olduğu gibi bazı özel varlıklara uygulanabilecek ortak niteliklere, sıfatlara da işaret etmez."
- Nesefi ve İslam Filozoflarına Göre Allah-Alem İlişkisi
170. "Tanrı'ya inanmanın kölelik olduğu ve insan iradesini yok saydığı gibi absürt bir varsayımın karşısına , tanrısızlığın özgürlük ve mutlak bir irade hakimiyetini getirdiği gibi yanlış bir varsayımı koyan insan , bu yanlış varsayıma dayandırdığı hayat felsefesiyle kendisini daha fazla köle ve bir o kadar da iradesiz kılan başka efendilerin buyruğuna girdi. Zira herkesin istediğini yaptığı yerde hiç kimse istediğini yapamaz; efendinin olmadığı yerde herkes efendidir; herkesin efendi olduğu yerde herkes köledir."
- Kimliksiz Hakikatler
171. "Diriliş yok, hesap yok, cennet cehennem yok diyerek, çok uzak görünen bir geleceği inkâr edenler aslında çok yakın bir şeyi inkâr ettiklerini fark edecekler."
- Varoluş Sancısı
172. "Yeryüzünün ağırladığı bütün insanların toplu duruşması olacak ve her sanık kendine tanıklık edecektir."
- Varoluş Sancısı
173. "İnsanoğlunun yeryüzü yolculuğu bir arayıştan ibarettir."
- Varoluş Sancısı
174. "Biz insanı zorluklarla karşılaşacak (ve onlarla başa çıkacak) şekilde yarattık."
- Din, Birey ve Toplum
175. "İktidar mücadelesinin, güç ve servet elde etmenin adı ne zamandan beri din mücadelesi oldu?"
- Adem'den Öncesine Dönüş
176. "♤İslam'da inanç ilkesi olarak belirlenen şey, doğruluğuna inandığımız şey değildir, aksine doğru olduğu için inandığımız şeydir."
- Dini Anlama Kılavuzu
177. "İnsan için en büyük psikolojik tehdit, yaşamını sadece bir tür ölüme hazırlık olarak algılaması; elinde olmadan geçip gitmekte olan zamana bir anlam yüklemekte zorlanması, hengame dünyasında kaybolma düşüncesinin onu esir almasıdır."
- Dini Anlama Kılavuzu
178. "İnsanları, kurtuluşu kendi dışlarında aramaya iten tüm ideolojiler ve düşünceler, sahte bilinçlenmenin ve bunun sonunda da toplumsal felcin ana sebepleridir."
- Sarp Yokuşun Eteğinde İnsan
179. ""Bir toplum kendini/ ben'liğini değiştirmedikçe Allah onların gidişatını değiştirmez.
Ra'd, 11."
- Dini Anlama Kılavuzu
180. "♤Soru şu:
○Tarih nereye doğru akmaktadır? Bir tekâmüle doğru gidiş mi var, durmadan kendini tekrar mı etmektedir yoksa daha kötüye mi gitmektedir?"
- Varoluş Sancısı
181. "Sizin her birinize ayrı bir yasa(şeriat) ve tutacak yol(minbac) verdik."
- Din, Birey ve Toplum
182. "İnsanlar kendi iç dünyalarını değiştirmeden Allah onların durumunu değiştirmez."
- Dini Anlama Kılavuzu
183. "“allah insana yardım etse ve daha da güçlendirse bile, insanın dünyayı yeniden kurma çabası beyhude bir çaba olurdu.”"
- Sarp Yokuşun Eteğinde İnsan
184. "İnsanlık, "aşağıların aşağısına düşmek" olarak nitelenen durumun kıyısında köşesinde değil tam ortasında yaşamaktadır. Tam anlamıyla insanlığın karaya oturmuş haline şahitlik ediyoruz."
- Dini Anlama Kılavuzu
185. "Kur'an bir bütün olarak tam bir yıldız yağmurudur.İnsanı kendi ufuk çizgisinin ötesine taşıyan, kendi sınırlarını aşması için yol(lar) gösteren bir yıldız yağmuru.Mevcutla yetinmemesini, gözünü her zaman en yüksek ufka (ufuku a'lâ) dikmesini, sınırları yoklamasını isteyen bir yıldız yağmuru."
- Tanrının Gözbebeği İnsan
186. "Nasıl toprakta zeytin, nar üzüm...
yetiştirebiliyorsak, aynı şekilde kendilerinden sonuç olarak belirli eylem ve davranışların oluşturduğu fikirleri nefsimize yerleştirebiliyoruz. Nasıl her ağacın bir meyvesi varsa, nefiste oluşan her fikrin de eylemle sonuçlanan belli bir sonucu vardır."
- Din, Birey ve Toplum
187. "Bunların gidişatı tıpkı Firavun ailesi ve onlardan öncekilerin gidişatı gibidir.
Enfal 8/65-6"
- Din, Birey ve Toplum
188. "Yeryüzünde cereyan eden veya kendinizde meydana gelen hiç bir musibet yokdur ki, Biz onu yaratmadan önce bir kitapta yazılmış olmasın."
- Din, Birey ve Toplum
189. "Dinin tanımlayıcı karakteri muhafazakarlık değil aksine yenilik ve yeni olana açıklık olmalıdır."
- Varoluş Sancısı
190. "İnsanlığın krizde olduğu ve büyük sınanmalardan geçtiği bir zamanda yaşıyoruz. Sorunlarımıza, sorularımıza, yaşadıklarımıza dair cevaplar aradığımız bu zamanda din bize ne söylüyor?"
- Varoluş Sancısı
191. "Sabır; üzüntü kaygı korku gibi kişiyi içten çökerten duygulara karşı bir koruma kalkanıdır sabır ihal durumunun devamı için var gücüyle mücadele etmektir sabır önce direnç ve direniş sonra değiştirip dönüştürme iradesidir sabır hayatı Kuran ve devam ettirmeyi sağlayan bir erdemdir."
- Varoluş Sancısı
192. "İktidar mücadelesinin, güç ve servet elde etmenin adı ne zamandan beri din mücadelesi oldu?"
- Adem'den Öncesine Dönüş
193. "♤[... ]"Unutmayın! Yapılan şeyler için pişmanlık zamanla geçer, ama pişman olurum diye yapamadıklarımızın pişmanlığı ömür boyu sürer.""
- Tanrının Gözbebeği İnsan
194. "O zaman yol, umuttur:
Hem dünyayı hem de ötesini kuşatan bir umut.."
- Varoluş Sancısı
195. "Hıristiyanlık iyileştirmez, tam tersine anestezi görevi yapar.
Acıyı tutar ve insanları, acının yokluğunun kurtuluş ile
aynı olduğuna ikna eder.
Nietzche; Budizm' i de bununla suçlar,
ama İslam'a bu suçlamayı yöneltmez."
- Dini Anlama Kılavuzu
196. "Tarihin en büyük insan trajedisi, sebep olmadığı bir olayın sonuçlarını yaşamak zorunda kalmasıdır."
- Sarp Yokuşun Eteğinde İnsan
197. ""Allah neden bunca kötülüğe izin veriyor?" diyenlere Allah'ın adaletine dair ne
söylersiniz?
Kendi ellerimizle inşa ettiğimiz dünyanın içinde ters gidenleri Allah'a bağlamak
gibi kötü bir alışkanlığımız var. Bizim sahiplenmeyip Allah'a havale ettiğimiz
kötülükleri Allah da sahiplenmemektedir. Kur'an'ın kötülükler konusundaki
düsturu şudur: "Karada ve denizdeki meydana gelen kötülükler, insanların kendi
kazanımlarına bağlıdır." (30/Rum, 41). Aynı şekilde, "İster dış dünyada isterse
insanın bedeninde ortaya çıksın, her kötülük ve ıstırap, bir kanuna tabi olarak
gerçekleşir. " (5 7/Hadid, 22) ayeti de fiziksel veya toplumsal, katı yasaların hakim
olduğu bir dünyada yaşadığımızı gösteriyor. Başı her sıkışan bu yasaların kendisi
için delinmesini istiyor. "Allah'ın koyduğu yasadan dönmeyeceğini" (3/Al-i İmran,
9) beyan eden Kur'an, insanları kurallı, gerçekçi bir dünyanın aktif özneleri
olmaya davet etmektedir."
- Adem'den Öncesine Dönüş
198. "Kur'an önce insanın aklına/zihnine hitap ederek onda kesin bir bilgi yaratmakta, sonra da bu bilgiyi kalbe bağlayarak onu eyleme yönlendirmektedir. Kur'an mağara arkadaşlarından (ashab-ı kehf) bahsederken onların eylemden önce bilgi kesinliklerine işaret etmektedir (18/Kehf, 13). Kur'an'ın eylem insanlarına önerdiği yöntem budur. İnsan kesin inanca sahip olmadan ve bu inancın yönlendirdiği eyleme girişmeden önce kesin bilgiye sahip olmalı ki inancının onu sevk ettiği eylemler hem kendisi hem de başkası için bir trajediye sebep olmasın. Kur'an insanlan trajediye sürüklemek için inmediğini söylediğine göre (20/Tâhâ, 2) doğru anlaşılan ve yorumlanan Kur'an'ın insanı trajediye sürüklediğini söyleyemeyiz. Ama Kur'an'a yaslandığını söyleyen insanların düşünce, söz ve eylemleri İslam coğrafyası için tam bir trajedi yaratmaktadır. O zaman ya Kur'an'ın beyanında bir sorun var ya da insanların düşünce ve eylemlerinde!"
- Adem'den Öncesine Dönüş
199. ""Şüphesiz Allah, insanlara hiçbir şekilde zulmetmez, aksine insanlar kendi kendilerine zulmederler."
10/ Yûnus, 44."
- Dini Anlama Kılavuzu
200. "Kanıtın yokluğu, yokluğun kanıtıdır."
- Dini Anlama Kılavuzu
201. "Parçalanırsanız yaşam enerjinizi kaybedersiniz.
Enfal 46"
- Adem'den Öncesine Dönüş
202. "Kurnaz aracılar (klise/kurumsal din), önce insanları Tanrı korkusuyla tanıştırıyor sonra da onları korkudan kurtarmak için kendisine köle yapıyor."
- Dini Anlama Kılavuzu
203. "Tüm Pakistan, Pakistan Devleti’nin varlığını büyük oranda Ahmed Han'a borçlu olduğuna müdriktir ve bu hususta telif edilen eserler bağımsızlık hareketini mutlaka onunla başlatır."
- Seyyid Ahmed Han ve Entellektüel Modernizmi
204. "Zaten kendi misyonunu Moğol idaresindeki Nasırüddin Tusî ya da Alauddin Cüveynî'nin misyonuna benzer görüyordu."
- Seyyid Ahmed Han ve Entellektüel Modernizmi
205. "“Din hem gerçek ıstırabın dile getirilişi hem de ıstıraba karşı protestodur. Din mazlum varlığın iç çekişi, kalpsiz dünyanın kalbi ve ruhsuz koşulların ruhudur. Din halkın afyonudur.”
Karl Marx"
- Dini Anlama Kılavuzu
206. "yükünüzü hafifletti;
Çünkü bildi ki içinizde zaaf var. Şimdi içinizden sabırlı yüz kişi iki yüz kişiyi yener.""
- Din, Birey ve Toplum
207. "“dediler ki: ne varsa şu dünya hayatımızdır, başka bir şey yoktur. ölürüz, yaşarız. bizi zamandan başkası helak etmez. fakat onların bu hususta hiçbir bilgileri yoktur. onlar sadece zannediyorlar.”"
- Sarp Yokuşun Eteğinde İnsan
208. "inançla ilgili hususlarda sevgi, korkutmaktan, zorlamaktan daha üstün ve etkilidir. zira korkutma, insanı nefret ettirip kaçırır, sevgi ise ısındırır ve yaklaştırır. bu yüzden denilmiştir ki: “sevgiden kaynaklanan itaat, korkudan kaynaklanan itaatten daha faziletlidir. çünkü sevgiden kaynaklanan itaat içten gelir; korkudan kaynaklanan itaat ise dıştan gelir ve sebebinin ortadan kalkmasıyla yok olur.”"
- Sarp Yokuşun Eteğinde İnsan
209. "“hüzün denilen duygu, esas itibariyle insanın sevdiği ve istediği şeyleri kaybetmesinden kaynaklanmaktadır. bunun için de üzülmek istemeyen insan, sevdiği ve istediği şeyleri yitip gitme tehlikesi taşımayan akıl âleminden/ metafizik dünyadan seçmelidir.”"
- Sarp Yokuşun Eteğinde İnsan
210. "‘’İnsanlar kendi iç dünyalarını değiştirmeden
Allah onların durumunu değiştirmez.’’
Ra’d, 11"
- Dini Anlama Kılavuzu
211. "Kötülüklere duyarsız, anonim, silik, kimliksiz ve kişiliksiz insanlar, hayır deme yetisi, yetkisi ve hakkının gaspıyla üretilmektedir."
- Dini Anlama Kılavuzu
212. ""Hiçbir şeyi kendisi kadar sevmeyen insan, sevdiği varlıkla, kendi kendisiyle baş başa kalmaktan çok hiçbir seyden korkmaz. Her şeyi kendisi için arar, ama en çok kendinden kaçar. Kendini bulmak istemez. Çünkü kendini iyiye görebildiği zaman, istediği gibi olmadığını anlar, içinde müthiş bir zavalılık, hiçbir zaman dolduramayacağı uçurumlar, boşluklar bulur."
- Din, Birey ve Toplum
213. "Dinin insan onuruna yaptığı ek, özgür iradesi, özgür iradesiyle seçtiği eylemler ve bütün bunların onun Allah'la olan ilişkisine verdiği renktir. Bu durumda insan onuru bir potansiyel olarak ortaya çıkmakta; bunun aktüel hale gelmesi ise iman ve eylemlerle olmaktadır."
- Kimliksiz Hakikatler
214. "“Ya Rabbi! Hayretimi artır”"
- Din, Birey ve Toplum
215. "Bir toplum kendi benliğini değiştirmedikçe, Allah onların gidişatını değiştirmez.
Ra'd, 11"
- Varoluş Sancısı
216. ""İnsanı hayvanlardan ayıran özellikler
insanı insan yaparken, insanı insandan ayıran özellikler onu üst insan aşamasına yükseltir.""
- Dini Anlama Kılavuzu
217. "Geçici hazları dışlamayan; ama hayatı onların toplamından ibaret görmeyen bir haldir."
- Varoluş Sancısı
218. "Hakikati dile getirme cesareti gösteren insan öncelikle, dilini ve düşüncesini hapishaneden kurtarmıştır.
Ödül olarak da kendisine göğün kapıları ardına kadar açılır. ( A'raf, 40 )"
- Varoluş Sancısı
219. "Kur'an, "Bir avuç insan hariç..."
kalıbıyla akıl, vicdan ve erdem sahibi insanlara atıfta bulunur."
- Varoluş Sancısı
220. "İnsana kalemle yazmayı, isimleri, kelimeleri öğreten Allah, insanın kendisine bağlılığının 'bilgi' temelinde gerçekleşmesini istemektedir."
- Dini Anlama Kılavuzu
221. "Fiziksel olarak kıyıda köşede kalmış insana, hiçbir fiziksel varlığa yüklenmeyen bir güç verildi: Akıl."
- Dini Anlama Kılavuzu
222. "İyi: bütün gerçekliğin dayandığı en yüksek amaçtır iyiye ve iyiliğe ancak İyiler Can verebilir.
iyilikten bahsetmeyin iyilik yapın suçluluk hissine kapıldığınız bir işin içindeyseniz İyilik sizden çok uzak demektir."
- Varoluş Sancısı
223. "Hayata sormuşlar: "Nasılsın?" diye. Cevap vermiş: "Gecem de var gündüzüm de.""
- Tanrının Gözbebeği İnsan
224. "İnsanın bilgisi değil, iradesiyle denendiği açıktır."
- Hakikat Hareket ve İnşa
225. "Birey davranışlarinda bir gayeyi gütmeli; rastgele bir gayeye yönelik olmayan, anlık menfaatler tarafından harekete geçirilen tutum ve davranislardan uzak durulmalıdır.
"Sizi boşuna mı yarattığımızı sandınız?"
Müminun 23:115"
- Din, Birey ve Toplum
226. "bilinç içi ya da bilinç dışında olanı değiştirme gücünde olan, toplumu da değiştirme gücüne sahiptir."
- Din, Birey ve Toplum
227. ""(...) Kur'an, kötülüğün her çeşidi ile mücadele etmek için benliği yıkmayı değil, aksine onu olabildiğince güçlendirmeyi emreder.""
- Sarp Yokuşun Eteğinde İnsan
228. "Parçalanırsanız yaşam enerjinizi kaybedersiniz.
Enfal 46"
- Adem'den Öncesine Dönüş
229. "yükünüzü hafifletti;
Çünkü bildi ki içinizde zaaf var. Şimdi içinizden sabırlı yüz kişi iki yüz kişiyi yener.""
- Din, Birey ve Toplum
230. "Karnını doyurmadığınız insanlara ahlaklı olun diye slogan atmayın."
- Adem'den Öncesine Dönüş
231. "♤Tanrı'ya inanmanın kölelik olduğu ve insan iradesini yok saydığı gibi aşırı bir varsayımın karşısına tanrısızlığın özgürlük ve mutlak bir irade hakimiyetini getirdiğini iddia eden insan, bu yanlış varsayıma dayandırdığı hayat felsefesiyle kendisini daha fazla köle ve bir o kadar da iradesiz kılan başka efendilerin buyruğuna girdi."
- Sarp Yokuşun Eteğinde İnsan
232. "Zira verirken alırız, affederken affediliriz, ölürken ebedi hayata doğarız.
Casiye 45:21"
- Din, Birey ve Toplum
233. ""Allah'a inanmak, insanın kendi insanlığının zevkine ve neşesine varmasıdır.""
- Maturidi'nin Düşünce Dünyası
234. "İnsanın hüznü ne kadar derin olursa, nefreti de o kadar fazla olur."
- Adem'den Öncesine Dönüş
235. ""İnsanlar kendi iç dünyalarını değiştirmeden Allah onların durumunu değiştirmez.""
- Dini Anlama Kılavuzu
236. ""Refahla şımarmak, izi silinenlerin; refahı halka yaymak izi sürülenlerin misyonudur.""
- Dini Anlama Kılavuzu
237. "İslam teslimiyetin yanında, paradoksal olarak, direnmeyi de içerir.
Bu direnme, narşizm, (boyun eğme)in aksine, sahte olan her şeyin saf dışı bırakılmasını ön gören bir yaşam felsefesi ön görür."
- Din, Birey ve Toplum
238. "İslam medeniyeti, karşısına çıkan zaman ve coğrafya alanlarının ürkütücü derinliğine meydan okuyan, kimi zaman onlarla barışan, kimi zaman çatışarak gelişen bir medeniyettir."
- Dini Anlama Kılavuzu
239. "Tarihsel tecrübe bize öğretmiştir ki;
- hikmetle öğrenemeyen, musibetle öğrenmek zorunda kalmaktadır......."
- Adem'den Öncesine Dönüş
240. "Varlık zihnimizde sahip olduğumuz masa, sandalye gibi birbirine benzer niteliklere sahip gözlemlenebilir nesneler gibi değildir. Yine o adalet, beyazlık gibi bazı tümellerde olduğu gibi bazı özel varlıklara uygulanabilecek ortak niteliklere, sıfatlara da işaret etmez."
- Nesefi ve İslam Filozoflarına Göre Allah-Alem İlişkisi
241. "İnsan varlığının sınırları, varlığın sınırlarıdır."
- Dini Anlama Kılavuzu
242. "sorumluluk alanı ve sınırı ne olursa olsun, tek tek her bireyin özgür iradesine ve kudretine emanet edilmiş işler vardır."
- Tanrının Gözbebeği İnsan
243. ""Zira sonlu olanın anlamlı olabilmesi için, anlamı kendisinden alabileceği başka birinin bulunması gerekir.""
- Tanrı’nın Gözbebeği İnsan
244. "Güzel yaşamak için hayatın zehrini için. Diri kalmak için ölümü sevin
Uçun ve belirli bir yuva edinmeden kaçının. Çünkü kuşları hep yuvalarında avlarlar
İbn Sina"
- Sarp Yokuşun Eteğinde İnsan
245. "Her doğan çocuk,Tanrının insanlardan ümidini kesmediğinin bir işaretidir."
- Dini Anlama Kılavuzu
246. "İnsanı tehdit eden güç, karşı karşıya geldiği güçtür."
- Dini Anlama Kılavuzu
247. ""Evet, insan özgür bir varlıktır. İyiyi de kötüyü de seçme kudretindedir. Ama seçim anında yönlendiremediği (bencil) arzuları ve kontrolsüz ihtirasları onu yönlendirebilmektedir. İnsanın kendisiyle ilgili bilmesi gereken en temel gerçek muhtemelen şudur: İnsanın içinde biteviye bir savaş devam etmektedir. İyi ile kötünün savaşı. Ve insan, içindeki bu iki yetiden hangisini beslerse tercihi sırasında o yeti ona doğru, iyi ve güzel olanı seçtirmekte ya da seçtirmemektedir. Aksi takdirde şartlanmış ve yönlendirilmiş, bencil arzularının peşine takılmış, bilincin kontrolünden çıkmış bir insanın, tercih anında aklını kullanarak 'iyi' yi tercih etmesi çok da kolay değildir.""
- Dini Anlama Kılavuzu
248. "Karnını doyurmadığınız insanlara ahlaklı olun diye slogan atmayın."
- Adem'den Öncesine Dönüş
249. "İslam teslimiyetin yanında, paradoksal olarak, direnmeyi de içerir.
Bu direnme, narşizm, (boyun eğme)in aksine, sahte olan her şeyin saf dışı bırakılmasını ön gören bir yaşam felsefesi ön görür."
- Din, Birey ve Toplum
250. "Kur'an,doğal yapısını bozup şirke düşen ve potansiyellerinin
yönlendirildiği hedeflerin aksi istikametinde yol almakla
inat edenleri;
''Gökten ( boşluğa ) düşen, yırtıcı bir kuşun kapıp parçaladığı
ve rüzgarın ücra bir köşeye kaldırıp attığı'' (Hac,31)
anılmaz, bilinmez,kimliksiz bir ceset olarak tanımlamaktadır."
- Dini Anlama Kılavuzu