Kutadgu Bilig Kitap Bilgileri
Yazar: Yusuf Has Hacip
Tahmini Okuma Süresi: 14 sa. 44 dk.
Sayfa Sayısı: 520
Basım Tarihi: 18 Ekim 2019
İlk Yayın Tarihi: 1439
Yayınevi: İş Bankası Kültür Yayınları
ISBN: 9786053323815
Ülke: Türkiye
Dil: Türkçe
Format: Karton kapak
Kutadgu Bilig Kitap Tanıtımı
Yusuf Has Hacib (yaklaşık 1019-1085): Balasagunlu Yusuf, 11. yüzyılın en önemli Türk şair ve düşünürleri arasında yer alır. Hakkındaki bilgiler büyük ölçüde eseri Kutadgu Bilig’deki ifadelere dayanır. Karahanlılar döneminde yaşamıştır. Balasagun’da yazmaya başladığı eserini Kaşgar’da tamamlamış, Karahanlı hükümdarı Ulu Buğra Han’a sunmuş ve has hacip unvanıyla ödüllendirilmiştir. İyi bir eğitim gördüğü, Arapça, Farsça ve İslam öncesi Türk kültürünü iyi bildiği anlaşılan Yusuf Has Hacib, eserinde devlet adamlarının niteliği, birey, toplum, devlet ilişkilerinin nasıl düzenlenmesi gerektiği üzerinde durmuş, yaşadığı toplumun geleneksel değerlerine uygun olarak iyiliği, erdemi ve akılcılığı önermiştir.
Kutadgu Bilig Kitaptan Alıntılar
1. "Evlenmek isteyen kimseler şu dört çeşit kadınla evlenirler:Zengin,güzel,asil ve takva sahibi.Evleneceğin kadın takva sahibi ise her dört şeyi birlikte elde etmiş olursun:Arzun zenginlik ise o tasarruf ederek seni zenginleştirir.Ahlakı güzel olan güzel görünür.Kadının güzelliği ve asaleti onun tavır ve hareketidir.İşte bundan dolayı eş seçiminde yegane ölçün dindarlık olsun."
2. "• Yaşama yazık değil emeğe yazık
Emek verilmeyen yaşama yazık"
3. ".
Küçükte edep yok, büyükte bilgi,
Kabalık çoğaldı, incelik silinip gitti.
."
4. ".
Ey bilgin ve bilge insan !
Bu dünya sadece yiyip içmekten mi ibarettir ?
."
5. "O beni seçti ve yarattı. Karanlıktan aydınlığa çıkardı. Doğru yolu gösterdi.
Göz, akıl, zeka ve bilgi verdi."
6. "Aklın süsü dildir, dilin süsü söz
Kişinin süsü yüzdür, yüzün süsü göz"
7. "Beni fazlın ve keremin ile bağışla. Tüm müminlere mağfiret et. Sen merhametlilerin en merhametlisisin"
8. "Çok şey bil, fakat az söyle.
Fakiri, yetimi, dulu gözet. Onlara, yardım et."
9. "Memleket kılıçla alınır, kalemle muhafaza edilir."
10. "Her kim doğarsa ölecektir
Her ne yükselirse inecektir"
11. "İyilere karşı iyilikleri hangi derecede olursa olsun sen daima daha fazla iyilik yap.
(Kötülere karşı ise kötülükleri derecesinde karşılık ver... Kayalardaki yankı bile aynısı
ile karşılık verir..)
"Sen ondan aşağı kalma."SİZ"diyenlere sen de
"SİZ" sözünü kullan ki karşındakine nazik davranmış olasın..!!"
......."
12. "İkisinden biri ol. İbadete bilgi ile yaklaş , bilgi cehennem kapısını kilitler. Cahilin ibadetinden , alimin uykusu yeğdir."
13. ""Adalet göğün direğidir, yıkılırsa gökyüzü yerinde durmaz.”"
14. "Gönül kimi severse onun kusuru erdem olur
Bütün ters işleri düz, eksiği tam olur
Gönül kimi severse onun her şeyi sevilir
Gören göze vursa bile görünmez olur"
15. ".
Halkın dili bozuktur, çekiştirir seni,
İnsanın doğasında vardır ''kıskançlık'', yerler etini.
."
Kutadgu Bilig Kitap İncelemeleri
İlk defa mesnevi nazım biçimi ile yazılan bir kitap okudum, okuyabildim. Eserimiz Kutadgu Bilig; İslam kültürü özelliklerini taşıyan bir kitaptır. Aynı zamanda ilk Siyasetname olarak geçmektedir. "Mutluluk veren Bilgi" olarak nitelendirilen bu eser dünya hayatı ile beraber ölümden sonraki yaşama (ahiret hayatina)da atifta bulunur. Eser dört kahramandan olusur.
Kün Togdi (Hakan)
Ay Toldı (Vezir)
Ögdilmis (Vezirin oğlu)
Odgurmış (Vezirin akrabası)
Bu kahramanlar üzerinden istenilen mesajlar verilmektedir. Cok kapsamli olmakla birlikte oldukça da egiticidir. Daha yakın zaman olan Osmanli Devletinde görmüş olduğumuz töre, katip, nisanci vb. gibi devlet teşkilatlanmasi İslamiyet öncesi Türk devletlerinden sonra İslamiyeti kabul eden Karahanlilar döneminde de devam etmektedir. İslamiyeti kabul eden beylikler Türk ve İslam kültürünü harmanlamis ve Osmanlı donemine kadar sürdürmüştür.
Kutadgu Bilig nedir?
Kim tarafından kaleme alınmıştır?
Bu iki soru ile sınırlı kalmamali içeriğini de özümsemeliyiz. Sosyal ve siyasi teşkilatlanmamiz hakkinda da bir iki cümle söyleyebilecek bir şeyler bilmeliyiz. Ufak bir iki pürüzü var ama onu da göz ardı edebiliriz, dönemin şartlarını göz önünde bulundurarak. Her bireyin okuması gereken bir yapit.
#doğuyukesfet iyi ki!
Mutluluk veren bilgi... Bilen insan, bilginin insanı ne denli yüceltiğine dair bir çok haklı tespitle süslenmiş beyitleriyle dönüp dönüp okunması gerekenler listenizde yer almalı bence. Kitapta insanın asıl amacının iyi olmak ve iyilikler yaparak bu dünyayı terk etmesi ve ardından iyi anılması insan için en büyük mutluluk olarak sunuluyor. "Kötünün düşmanı yoktur kötü ölüdür" aslında kötüye de nasıl bakıldığı daha iyi anlatılamazdı galiba. Bunun yanında yazar, insanın bu iyi olma yolculuğunun kolay olmadığını bu yoldaki en büyük düşmanın yine insanın kendisinin olduğunu da dile getiriyor. Okurken bol bol varlığımızın gayesini sorguladığımız beyitleri ara ara yine okumakta yarar var diye düşünüyorum. İnanç açısından bakarsak yazar ilahi bir bakış açısıyla öteki dünyayı işaret ederek, dünya hayatının geçiciliği ve insanın bu dünyayı fazla önemsememesi gerektiğini söylese de "Geçiçi dünyanın üzüntüsü altında kaldım"da diyor. En nihayetinde hepimiz öldükten sonra yok olacağımıza ya da varlığımızın devam edeceğine inansakta bir gerçek var ki bu dünyaya geldik yaşıyoruz ve gideceğiz ki yazarın en haklı olduğu yerlerden biri de bu bence varlığımızın bir yararı olmalı yoksa geçen ömür vakit kaybından başka neye yarar ki ? Kitapta da sık sık hatırlattığı için yazarı hayır dua ile anıyorum. Düşüncelerin zaman kavramı iyi ki yok diyorum yoksa böyle şahane eserlerin zamana yenilmesi ne denli bir kayıp olurdu.
"Eli açıklık gümüş dağıtmak değildir
Eli açıklık canını halk için feda etmektir."
"Kendine yararlı olma, halka yararlı ol
Halka yük yükleme, kendin yükçü ol."
"Bu göğün direğidir doğruluğa dayanan töre
Töre bozulursa gök duramaz yerinde."
"Kaygı ve düşünce seni ne kadar bunaltsa da
Yine gülersin bir gün, gözün ne kadar ağlasa da."
Merhabalar, gününüz kutlu ve hayırlı olsun. Ne güzel bir kitaptır, ne güzel bir eserdir. Dönem dönem tekrar tekrar okunur, her okunuşta ders alınır, uygulanır ve de ruhta hissedilir. Bin yıl önce bir Türk has hacibin aktardığı bu sözler kutludur, bu kutlu kelimeler geleceğe taşınmalı, bu milli değer bengü olacak şekilde korunmalı ve gözlere görünmelidir. Nihayetinde İslâmiyet etkisi ile çok hoş bir şekilde yoğrulsa da, eğer ki din konusunda farklı düşünceleri olan insanlarımız da kendi tarihlerini anlamak adına bu çalışmaya bir göz atmalıdır. Yusuf Has Hacib ata on sekiz ayını bu işe vermiş, bizde ne olacak; bir haftamızı okumaya veririz. Kün Toğdı'nın yaptığı gibi; güneş gibi dürüstçe parlayalım, Ay Toldı'nın ifade ettiği gibi açık açık anlatalım, Öğdülmiş'in emekleri nihayetinde kazandığı övgüyü anlamak için bolca çalışalım, Odgurmış'ın nihai inzivası gibi inanalım ve yaşamı sorgulayalım. Atadır bu hacib, on asır sonra gönlüme ulaştı, benim de dualarım ona ulaşsın, mekanı cennet olsun, ki ortaya koyduğu iş pek hayırlı olmuştur.
Türklerin İslamiyeti kabul etmesinden sonra yazılmış ilk eserlerden biridir yazar sunuşta.
Edebiyat tarihindeki önemi herkesçe bilinir olup dönemin özelliklerini,kültürü,bakış açısını anlatmasıyla da önemli bir kaynak.
Kün-Toğdı ilig, Ay-Toldı,Ögdülmiş,Odgurmış isimli 4 ana karakter üzerinden ilerlettiği konuşmalar,sohbetler ile toplum,ahlak,iş ,hükümdarlık,devlet yönetimi,arkadaşlık ,kardeşlik ,rüya yorumu ,misafir ağırlama ve misafirliğe gitme adabından tutun da aklınıza gelebilecek her türlü konuyla ilgili bir 'şöyle olmalı böyle olmalı rehberi ' gibi düşünülebilir.
Tabi yer yer saç baş yoldurmalı kadın düşmanlığı,gereksiz büyütülmüş ve günümüz şartlarınca yanlış ele alınmış konular da var.
6645 beyit boyunca tekrara düşülen yerler de var ancak günümüzde hala dillere pelesenk olan ,adetimiz haline gelmiş durumlar ve söylencelerle karşılaşmak da çok heyecan vericiydi doğrusu.
Kutadgu Bilig'in tam metin halini okuyan fazla insan olmadığını düşünmekle beraber günlük konuşma diline ve davranışa bu denli sirayet ediyor olmak bunca yıl sonra bile büyük başarıdır.
Okuma anlamında çok kolay değil ancak gözünüzü korkutacak kadar zor da değil ,hep erkeklerin kaleme aldığı eserlerde şeytanlaştırılan kadına keşke bir fırsat verseydiniz de o da günümüze bir eser bıraksaydı biz bir de kadın gözünden görseydik o zamanları.
Dedenizle konuşup sohbet ediyormuş öğüt dinliyormuş gibi hissediyorsunuz.
Kuşak farkına arkeolojik kazı yapmak isteyenler okusun.
11. Yüzyılda Karahan türkü Yusuf Has Hacip tarafından dönemin hükümdarı Uluğ Buğra Han’a atfen aruz vezniyle, 6645 beyit hâlinde yazılmış eser Kutadgu Bilig’in kelime anlamı ‘mutluluk veren bilgi’dir. Siyasetname türünün Türk edebiyatında ilk örneği olma özelliği nedeniyle edebiyatla ilgilenen herkesin mutlaka okuması gerektiğini düşündüğüm bu eserle biraz geç de olsa tanışma fırsatı bulabildim.
Eser, dört sembolik karakterin(Kün-togdı: adalet, Ay-toldı: mutluluk, Ögdülmüş: Akıl-bilgi, Odgurmış: Akıbet) kendi içlerinde devletin yönetiminden, insanın erdemine değin türlü meziyetler hakkında tartışmalarını içeriyor. Bu bilgiler ışığında nasıl erdemli ve bilgili, kültürlü bir insan olunması gerektiğine, devlet yönetenlerin hangi erdemlere sahip olması gerektiğine değiniyor.
Eserde dikkatimi çeken ve beni rahatsız eden ‘kadın’a yönelik beyitlerde ‘kadın’ bir nesne, evin bir parçası, belki doğru yoldan sapmaya neden olan bir şeytan gibi resmedilmiş. Bu rahatsızlığım kız çocuklarının hiç doğmamasının, doğarsa da ölmesinin savunulduğu beyitlerde maalesef had safhaya ulaştı.
Eserin edebî yönünün mükemmelliğini inkâr etmek uygun olmadığından, bu tür rahatsız edici ayrıntıları bir kenara bırakarak her Türk okurun muhakkak okuması, mümkünse anlaşılır ve akıcı çevirisi nedeniyle Hasan Ali Yücel serisinden okumasını tavsiye ederim.