Katip Bartleby Kitap Bilgileri
Yazar: Herman Melville
Tahmini Okuma Süresi: 1 sa. 25 dk.
Sayfa Sayısı: 50
Basım Tarihi: Ocak 2022
İlk Yayın Tarihi: Aralık 1853
Yayınevi: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları
Orijinal Dil: İngilizce
ISBN: 9786053328674
Ülke: Türkiye
Dil: Türkçe
Format: Karton kapak
Katip Bartleby Kitap Tanıtımı
Herman Melville (1819-1891): Amerikan edebiyatının en büyük yazarlarından biridir. Küçük yaşta çalışmak zorunda kaldı, dört yılını denizlerde geçirdi. Bu tecrübesi tüm eserlerine, özellikle de en büyük eseri sayılan Moby Dick’e yansıdı. Moby Dick, Kâtip Bartleby, Benito Cereno, Billy Budd gibi bugün hepsi birer klasik olan eserler vermesine rağmen yaşarken pek ilgi görmeyen Melville, yirminci yüzyılın ilk yarısında âdeta yeniden keşfedildi.
İlk kez 1853 yılında Putnam’s Monthly Magazine’de tefrika edilen Kâtip Bartleby, 1856’da Piazza Tales adlı hikâye kitabında yayımlanmıştır. Melville bu kısa ama çarpıcı hikâyesinde “en iyi hayat en kolay hayattır inancına derinden bağlı” bir Wall-Street avukatının, “yapmamayı tercih eden” Bartleby’yi işe almasıyla bu inancının ve hayatının temellerinden sarsılmasını anlatır. Yirminci yüzyıl edebiyatını derinden etkileyen Bartleby dünya edebiyatının simge karakterlerinden biri, hayata karşı takınılan alabildiğine net bir tavrın ismidir.
Kâtip Bartleby bir reddedişin, bir direnişin, nihayet insanın kendisi olarak kalma iradesinin ölümsüz simgesidir.
Hamdi Koç (1963): İstanbul Üniversitesi İngiliz Dili ve Edebiyatı Bölümü’nü bitirdi. Hokka dergisinin yayın kurulunda bulundu. 1992’de Çocuk Ölümü Şarkıları’ndan başlayarak hemen her yapıtıyla dikkati çeken Hamdi Koç’un o tarihten bu yana altı romanı ve 2010 yılında Rüyalarıma Giren Kadın adıyla denemeleri yayımlandı. Eserlerini çevirdiği yazarlar arasında W. Shakespeare, W. Faulkner, S. Beckett, J. Joyce ve J. Austen yer alıyor.
Katip Bartleby Kitaptan Alıntılar
1. "Vücuduna merhem bulabilirdim ama ona acı veren bedeni değildi; acı çeken onun ruhuydu, ruhuna ise ben ulaşamıyordum."
2. "Yoksulluğu büyüktü ama yalnızlığı ne kadar korkunçtu!"
3. "Burada yalnız kalmayı tercih ederim."
4. ""Tek başınaydı sanki, yeryüzünde tek başına. Atlas Okyanusu’nun ortasında bir gemi enkazı.""
5. "Ama öyledir, bağnaz kafaların sürekli baskısı daha cömert olanların tüm kararlılığını yer bitirir."
6. ""Hassas biri için merhamet, nadiren ızdırapsızdır.""
7. "Neşeli bir çalışkanlığı olsaydı gayretinden büyük zevk alırdım. Ama sessizce, solgunca, duygusuzca yazıyordu."
8. ""Vücuduna merhem olabilirdim, ama ona acı veren vücudu değil, kederli ruhuydu ve ruhuna ulaşamazdım.""
9. "“Heyecanlı bir insanı pasif direniş kadar çileden çıkaran bir şey yoktur.”"
10. "Vücuduna merhem olabilirdim, ama ona acı veren vücudu değil, kederli ruhuydu ve ruhuna ulaşamazdım."
11. "Samimi bir insanı pasif bir direnişten daha çok hiçbir şey çileden çıkaramaz."
12. "Hassas biri için merhamet nadiren Istırapsızdır."
13. "Vücuduna merhem olabilirdim, ama ona acı veren vücudu değil, kederli ruhuydu ve ruhuna ulaşamazdım."
14. "Hayatımda ilk kez beni ezen, canımı yakan bir melankoli hissediyordum."
15. ""Yapmamayı tercih ederim.""
Katip Bartleby Kitap İncelemeleri
Patronunuz, işvereniniz veya üstünüz size bir işi yapmanızı söylediğinde; "Yapmamayı tercih ederim," diyerek reddedebilir misiniz?
Yazarın deyimiyle; varsayımların değil, tercihlerin adamı Bartleby'nin hikayesi bu kitap. Son derece etkileyici ve pasif direniş konusunun nadide örneklerinden biri.
Peki, pasif direniş nedir tam olarak? Pasif direniş, herhangi bir eyleme başvurmaksızın, yalnızca eylemsiz kalarak yapılan direniştir. Bence çok güzel ve anlamlı bir direniş şeklidir. Taksim/Gezi olaylarında hiçbir şey yapmaksızın AKM'ye bakan "Duran Adam"ı hepimiz hatırlarız. İşte bu eylem güzel bir pasif direniş örneğidir.
Kitaba tekrar dönersek, mutlaka her çalışanın ve işveren terörüne karşı yapacağı hiçbir şeyi olmadığını düşünen kişilerin okuması gereken bir eser Katip Bertleby. Umut vaat eder. Şöyle ki; Bartleby isimli katip, kendisine verilen işleri "Yapmamayı tercih ederim." diyerek yapmıyor ve işverenine karşı genel bir pasif direniş içerisine giriyor. Zamanla işvereni tarafından da sempati ile karşılanmaya başlıyor ve pasif direniş müthiş bir şekilde işleniyor kitapta. Bir çeşit sivil itaatsizlik olarak da tanımlanabilir bu durum.
Yazarın hayatını ve işlediği konuları göz önüne aldığımızda Bartleby onun; paraya, yönetime, efendiliğe, otoriteye, itibara, popüler kültüre yani kısaca var olan düzene kişisel direnişidir diyebiliriz.
Kitap çok güzel bir kitap olmanın dışında, okudum bitti gitti diyemeyeceğiniz bir kitap. İnsanı düşünmeye itiyor ve bu yönüyle beni son derece etkilemiş durumda. Herkesin bilmediği o müthiş kitaplardan biri...
Herman Mellville, sabit kalmış, donuk, kimsesiz ve eylemsizliği ilke edinmiş bir katibi işliyor eserinde.
Wall Street isimli avukat, 2 kâtibinin ‘normal kalıplarına sığmadığı’ gerekçesiyle 3. bir kâtip daha alıyor yanına, ismi Bartleby, işte her şey o zaman başlıyor.
Bartleby avukata başkaldırarak emirlerini yerine getirmeye “Tercih etmiyorum” diyerek karşı çıkıyor.
Aksine kâtip avukatı yönetiyor, eline geçiriyor.
Street, hem kâtibin karmaşıklığının cazip gelmesinden hemde Bartleby’nin acınası, kimsesiz olduğunu düşündüğü için pek kalıyor bu duruma ve ne gariptir ki zaman geçtikse Bartleby’e alışmakla kalmayıp ona benziyor,benimsiyor.
O da artık “Tercih etmiyor.”
Donuk hareketleriyle yerilen ve “Deli” diye hüküm giyen kâtip, patronu tarafından saygı duyulacak biri haline geliyor.
Eylemsizlikle bilinen kahramanımızın her hareketi bir eylem aslında, bürodan çıkmaması, büroda kalması, hapishaneye girdiğinde sırf orayı “Tercih etmediği” için aç kalmayı seçmesi seçimlerine ne kadar sadık kalan bir insan olduğunu netleştiriyor.
Kafka’nın Dönüşüm kitabının Bartleby’den esinlendiği söyleniyor, aynı zamanda Camus’un Meursault karakterinin de Melville ile örtüştüğü aşikâr.
Benim için keyifli ve düşündürücü bir yolculuktu, kısa ama günümüz insanını sorgulatan biçimden.
İkinci defa okumayı ‘tercih ediyorum’ :)
Herkese selamlar,
Akıcı, düşündüren bir kitapla karşınızdayım. Kitabımız bir hukukçunun yanında kâtip olarak görev yapan Bartleby’yi anlatıyor. Onun öncesinde çalışma arkadaşlarından bahsetmeyi de ihmal etmemiş yazarımız. Bartleby; kendi halinde, bir şeyi yaparken tercih düşüncesinde olan, dürüst ve diğer insanlardan farklı bir insandır. Zamanla bürodaki işini yapmayı reddeden Bartleby yüzünden avukatımız çılgına dönüyor, onu kovuyor ama o gitmemeyi tercih ediyor. En sonunda çareyi büro değiştirmede buluyor avukat ve Bartleby’yi eski büronun olduğu yerde bırakarak yeni bürosuna geçiyor. Tam kurtuldum derken eski büronun sahibi ve yeni kiracısı avukatımıza başlarına bela olan Bartleby’yi şikâyet ediyorlar. Ve avukatımız elinden geleni yapsa da kahramanımız bir türlü gitmeyi tercih etmiyor. Bunun üzerine onu cezaevine attırıyorlar. Eski patronu onu ziyarete gidiyor ama o yine vurdumduymaz davranıyor ve hatta cezaevinde “sessiz adam” olarak tanınıyor. Patronu ikinci kez ziyarete gittiğinde Bartleby’nin öldüğünü görüyor. Ve hikâyemiz sona eriyor.
Başta ifade ettiğim gibi düşündürücü olayların olduğu bir eser. Okumak isteyenlere tavsiye ediyor ve herkese bol kitaplı, kahveli/çaylı günler diliyorum .
,
"Yapmamayı tercih ederim!" Kaçımız hayata karşı böylesine net bir cümle kurabildik? Kaçımız mutsuzluğumuza rağmen böylesine bir cümle kurup ruhumuzu özgürleştirebildik?
Sessiz ,silik bir çalışan olan ve büroda sadece aksesuar görevi gören "Kâtip Bartleby" özgürlüğün, pasif direnişin yolunu gösteriyor bize.
Hiç ciddiye almadığımız ,"aman o mu" diye burun kıvırdığımız o kadar çok insan var ki
yaşamımızda. Aslında biraz okuyabilsek
"Bay Bartleby" gibi karakterleri...
Kitabı okurken "Yapmamayı tercih ederim" diyecek yürekliliği kaç kere gösterebildim diye kendi hayatımı sorguladım.
Yanıtı bende gizli kalsın:)
Öykünün kahramanı bana
"Gogol'un Paltosu'ndaki baş karakter "Akakiy Akakiyeviç'i ve "Kürk Mantolu Madonna" adlı kitabın baş kahramanı"Raif Efendi'yi" çağrıştırdı.Her ne kadar dışardan fark edemesek de insanların iç dünyası basit ve sıradan değildir.Hem de hiç değildir!
"Kâtip Bartleby" kitabın bir bölümünde bulunduğu yerden gitmek istemez. Bunun üzerine "gitmemeyi tercih ederim" diyerek bulunduğu yerde durur. Sadece durur,kimseye zararı yoktur. Ama insanoğlu bu pasif direnişten rahatsız olur. "Kâtip Bartleby"'in buradaki pasif direnişi bana dünya üzerinde farklı zamanlarda yapılan pasif direnişleri çağrıştırdı:)
"Yapmamayı tercih ederim" felsefesini benimseyen arkadaşlara bu kitabı tavsiye ederim. Hayatını sorgulamayı cesaret edenler buyrun "Katip Bartleby" sizi bekliyor:)
Ah İnsanlar...
Beni fazlasıyla etkileyen kitaplardan biri olan Katip Bartleby’ı sevdiğim ve sağduyusuna güvendiğim bir arkadaşımın tavsiyesi üzerine okuma listeme almıştım . İyi ki almışım diyorum ve iyi ki okumuşum bu kitabı çünkü beni sarsmaktan öte bende Kafka’nın dediği gibi “içimizdeki donmuş değerleri parçalayacak bir balta”etkisi yarattı bu da onun nitelikli bir kitap olmasının en önemli ölçütüdür benim nezdimde.
Kitabın anlatıcısı olan avukat ilk başta neden Bartleby’ın hayatından bahsetmek istediğini, kendisini ve çalışanlarını anlatıyor. Sonra da çok ilginç bulduğu Bartleby’ı avukatın gözünden tanıyoruz. Fakat bunu yaparken aynı zamanda kendini de anlatmış oluyor aslında, kurgu ikisi arasında örülüyor. Tadına doyulmayacak kadar “az ve öz” türden yoğunluğa sahip bir kitap. Unutulmaması gereken söz ise “Yapmamayı tercih ederim.” (Bu cümleyi ilk okuduğumda o kadar çok sevindim ki, işte tercih etmemeyi tercih eden bir kahraman dedim kendi kendime) Bir şeyi yapmamayı tercih edip etmeme meselesine değinerek kitaptaki yalnızlık, varoluş, pasif direniş, özgürlük, tercih ve varsayım, sistem, rahatsız etmek ve olmak gibi kavramlarla da karşılaşıyoruz.Kitap bütün bunların yanında bir edebi şaheserdir. Kitabın içeriği hakkında çok fazla bilgi vermeden avukatın son sözüyle bitirmek istiyorum.
“Ah Bartleby! Ah insanlık!”