Halime Kaptan Kitap Bilgileri
Yazar: Rıfat Ilgaz
Tahmini Okuma Süresi: 5 sa. 35 dk.
Sayfa Sayısı: 197
Basım Tarihi: Nisan 2016
İlk Yayın Tarihi: 1972
Yayınevi: Türkiye İş Bankası Yayınları
ISBN: 9786053600626
Ülke: Türkiye
Dil: Türkçe
Format: Karton kapak
Halime Kaptan Kitap Tanıtımı
Rıfat Ilgaz, Halime Kaptan’da Cideli Temel Reis’in gelini Halime’nin bir kaptan olarak ortaya çıkışının öyküsünü anlatır. Eli silah tutan bütün erkeklerin cepheye gönderildiği Kurtuluş Savaşı yıllarıdır. Köyde yalnızca yaşlılar, kadınlar ve çocuklar kalmıştır. Herkesin tuza, şekere, ekmeğe hasret kaldığı o günlerde, evinin ihtiyaçlarını karşılamak için sefere çıkan Temel Reis, yolda hastalanarak hayatını kaybeder. Oğluyla bir başına kalan Halime’nin, geçimini sağlamak için babasından kalan sandalla Karadeniz’e açılmasının zamanı gelmiştir. Erkek kılığına girerek, oğlu ve iki tayfasıyla çıktığı ilk seferinde hırçın dalgalarla, korsanlarla mücadele etmek zorunda kalır. Bu zorlukların hiçbiri onu yıldırmaz, aksine Karadeniz’e tutkuyla bağlanır. O artık İnebolu’ya cephane taşıyan, Kurtuluş Savaşı’nın fedakâr kadınlarından biridir, Halime Kaptan’dır…
Halime Kaptan Kitaptan Alıntılar
1. ""Nereden geliyor bu yalnızlık, kimsesizlik, çaresizlik duygusu...""
2. "Ne güzel şeydi okuma yazma bilmek..."
3. ""Kim ne derse desin. Başını alıp denize çıkan kadın için her şeyi söylerler... Hiçbiri umrumda değil! Ben kendi isteğimle başlamadım gemiciliğe. Rüzgar alıp götürdü beni.""
4. "İnsanların en namussuzu kimdir bilir misin? Herkes toprağı için cephelerde dövüşürken düşmana arkasını dönüp kaçandır."
5. ""Nereye gider ki padişah," diye sordu Kezban Kadın, "İstanbul gidince?"
Nereye giderse gider. Nereye gitse dört ayağının üstüne düşer onlar. Olan gene bize olur."
6. "Bugün öğütle, korkutmayla yürütülen işler bir gün gelir, zorla yürütülür."
7. "Niçin savaşacaktı cephede? Namusu için, değil mi? Bu namusa ha karşındaki düşmanlar göz dikmiş, ha cephe gerisindeki asker kaçakları..."
8. "Sen yola gitmek isteyince seni hiç kimse caydıramaz..."
9. "Nerden geliyordu bu yalnızlık, kimsesizlik çaresizlik duygusu... Elindeki mavzerin, sıra sıra fişeklerin verdiği özgürlük bile dağıtmıyordu bu yalnızlığı, bu güvensizliği..."
10. "Bu kıyılarda iyi insanlar da yaşıyor, kötü insanlar da..."
11. "Eğer bu savaş kazanılacaksa böyle kazanılacaktı. Erkeklerine cephelerde, tutkulu siyaset adamları tarafından yüzyıllardır kıyılan bir memleketin kurtuluş savaşına kadınlar da karışmalıydı."
12. "Düşman dediğin nerde var, nerde yok belli olmuyor ki!"
13. "Kaptanın önünde yenilen ekmeğin fırtınalı bir havada yapılan bir görev kadar ciddiliği, itaate, saygıya dayanan bir yanı vardır."
14. "Ya kerempeyi aşamaz da dalgalarla boğuşmaya başlarsa! Denizdi bu, hepsi vardı hesapta. Ne olursa olsun şu pupa yelken gidişin de tadına doyulmuyordu hani... Bu tat da olmasa kazanılan iki kuruş otuz para için çekilir miydi bunca çileler!"
15. "Düşman dediğin nerde var, nerde yok belli olmuyor ki!"
Halime Kaptan Kitap İncelemeleri
Halime Kaptan, Rıfat Ilgaz'ın 1972 yayımladığı, Kurtuluş Savaşı zamanlarında geçen erkek kılığına giren denizci kadın Halime'nin hikayesini anlatıyor. Kurtuluş savaşında erkek kılığına girip savaşan Halime Çavuş'u biliyorsunuzdur. Ondan ilham alınmış aslında. Halime'nin kocasının babası yani Temel Reis yaşlanmış, eski bir denizcidir. Kocası ise asker kaçağıdır. Temel Reis halktaki ve ailesindeki fakirliği görünce tekrar denize dönmeyi planlar. Ama denizden sonra konakladıları yerde hayatını kaybeder. Bunun üzerine Halime, oğlu Memiş'i, Bekir ve Zeyneli alarak denizlere açılır. Kitap konu olarak gayet güzel ve ilgi çekici fakat beklentilerimi karşıladığı söylenemez. Kitaptaki karakterler ve olaylar çok yüzeysel ele alınmıştı. Bu kitap çocuk kitabı diye geçiyor sanırım. O yüzden olabilir. Ama yinede ben bu hikayeyi ayrıntılarıyla ve uzun bir şekilde okumak isterdim. Onun dışında Halime karakterine güçlü bir kadın imajı çizilmiş. O zamanlarda kadınların bu tarz işleri yapmasına karşı çıkılmasına rağmen boyun eğmeyip erkek işi olarak görülen denizcilik işine kalkışıyor. Fakat Halime, aslında bunu zorunluluktan yaptığını, kadın olarak dışarıda olmaması gerektiğini dile getiriyor. Bu düşüncelerin, bu zihniyetin bu karaktere hiç yakışmadığını ve karakterden beni soğuttuğunu söyleyebilirim. Kitabı tavsiye ederim ama çok bir şey beklemeyin derim.
~KONUSU;
1.Dünya harbinde ülkenin her yeri gibi Karadenizde'de yokluk vardı.Halime kaptan bu yoklukta önce ailesini düşündü ve kaptanlığa girişti sonradan her şeyiyle vatanı için yelken açtı,kürek salladı.Cepheye mühimmat sağladı.Karadeniz Güneyiyle Kuzeyiyle onundu.İstanbuldan Kırıma hem ticaret hemde askerî katkılarla Ankara hükümetini güçlendirdi ve düşmanın vatandan atılmasına büyük yardımcı oldu.Yani kısacası Eski Türk kadınlarının güçlü ve fedakâr karakterini bir kez daha gözler önüne seren bir kitap.
~YORUMUM;
Benim büyük zevkle okuduğum bir kitap oldu.Ve dili akıcı olan bir kitap.Çok gururlanarak okudum halime kaptanı.Gerçi gururlanmamak elde değil kiGerçekten gurur verici bir olay.Eski Türk kadınlarının böyle güçlü ayakları yere basan erkek işi diye nitelendirilen bir işi yapmak vatanına büyük hizmetler yapmak insanı gururlandırıyor.İyi ki olmuşlar böyle gurur duyulan kadınlar.Üstelik bunu yanında çocuğu ile yapmak.Mükemmel bir detay.Sadece sizi rahatsız eden şey kitap gemicilik üzerine yazılan bir kitap olduğu için gemicilik terimleri ağır basıyor.Gerçi bazı terimlerin açıklaması vardı kitapta ama siz yine de kitaba başlamadan önce gemicilik hakkında araştırma yapıp öyle başlayın okumaya.Ve şey iyi ki okuduğum dediğim kitap oldu benim için.Sizlere de kesinlikle tavsiye ederim Kitapla kalın efenimm ️
Karadeniz’in Cide kıyılarında ev geçindiren bir sandalın kaptanı Temel Reis, bir sefer dönüşü hastalanıp ölür. Oğlu Sabri uzun süredir askerdedir. Şimdi kim geçecektir dümene? Torunu Memiş mi? O henüz çok küçük; geçse geçse ancak küreğe geçer. Böylece Temel Reis’in gelini Halime, Karadeniz’in şiddetli rüzgârlarında yelken kullanmaya başlar. Halime Kaptan, kadınlığını gizlemek için kaz başlığını bağlamış, kara zıpkayı çekmiştir ayağına. Poyrazla, karayelle boğuştuğu gibi, asker kaçağı korsanlarla da boğuşur…
Bu kitap, Rıfat ILGAZ’ın çocukluğunda yakından tanıdığı Halime Kaptan’ın azgın fırtınalarla ve korsanlarla baş ederek İnebolu’ya cephane çekişinin romanı. Türk kadınının yurdu için dalgalı denizlerdeki savaşımının, Kurtuluş Savaşına cephane ve dalga dalga “umut” taşıyışının belgeseli…
Rıfat ILGAZ, 7 Mayıs 1911’de Cide’de doğdu. 1930 yılında Kastamonu Muallim Mektebini bitirdikten sonra altı yıl ilkokul öğretmenliği yaptı. 1938’de Ankara Gazi Eğitim Enstitüsü Edebiyat Bölümünden mezun oldu. Bir süre Türkçe öğretmeni olarak çalıştı. Sınıf (1944) adlı ikinci şiir kitabının sıkıyönetim kararıyla toplatılmasından sonra altı aya hüküm giydi. Daha sonra Markopaşa başta olmak üzere çeşitli dergilerde çıkan yazıları ve yayımlanan kitapları nedeniyle yaşamının çeşitli evrelerinde birçok kovuşturmaya uğradı ve değişen sürelerle tutuklu kaldı. 1917’de öğretmenlikten çıkarılınca hayatını öykü, roman, tiyatro oyunları ve gazetelerde köşe yazıları yazarak kazandı. 1974’te Yenigün gazetesinden emekli oldu. 7 Temmuz 1993’te İstanbul’da öldü.
#karartmageceleri Rıfat Ilgaz'dan okuduğum ilk kitaptı ve çok etkilenmiştim. #halimekaptan konusu itibariyle ilgimi çeken bir kitap oldu. Kurtuluş Savaşı yılları...
Kocası askerde, küçük bir oğlu bir de kocasının babası ile birlikte yaşayan Halime kadının hikayesi ya da mücadelesi diyelim. Tam bir Türk Kadını! Cesur, gayretli, zeki ve doğru!
Askerliklerin uzuuun sürdüğü, cepheden cepheye gönderilen, gidenin kendisinin değil de daha çok künyesinin geldiği, açlığın, sefaletin olduğu kurtuluş yıllarında gururlu bir Türk Kadını Halime.. Gece yarısı kendi evine kaçak gibi geldiği için kocasının da kaçak olabileceğinden şüphe edip evine almayan, kendi rızasıyla teslim olmasını ve yeniden askerliğe dönmesini sağlayan kocaman yürekli bir kadın. Bu da yetmezmiş gibi ölen babasının yerine kayıkla denize açılan, gerek babasının kıyafetlerini giyip erkek kılığında, gerekse kadın haliyle kaptanlık yaparak ekmek parasını çıkarmaya çalışırken aynı zamanda vatan için cephane taşıyan tam bir Kahraman Türk Kadını!
Anlaşılacağı üzere kitap, konu olarak çok değerli fakat; denizcilikle ilgili terimler o kadar çok ve o kadar çok dipnota gerek duyulmuş ki ister istemez okurunu yoruyor (bence). Bu kadar terim ve dipnot olmasa çocuklarımıza kolaylıkla okutabileceğimiz bir kitap aslında.
Yine de okumuş olduğum için mutluyum.
Ata'mın değerli sözü ile bitireyim cümlelerimi:
"Dünyada hiçbir milletin kadını, 'Ben Anadolu kadınından daha fazla çalıştım, milletimi kurtuluşa ve zafere götürmekte Anadolu kadını kadar hizmet gösterdim' diyemez."
Keyifli okumalar.
Rıfat Ilgaz'ı okumayı özlemişim. Her eseri beni atmosferine bağlıyor ve anlatının içine giriyorum. Karartma Geceleri'nin sokaklarında ya da Karedeniz Kıyıcığında'nın değirmeninden fındık tarlalarına gezinip durmuştum. Bu kez Kurtuluş Savaşı yıllarında cephedeki askerlerimize cephane götürüyoruz. Bir kahramanlık öyküsü Halime Kaptan. Tek başına yüreğiyle, vatan sevgisiyle örnek bir köylü kadın.
Dönemin insanında (hâlâ bu zihniyet yok olmamış olsa da) kadının geri planda kaldığı, erkek varken kadının durması, susması gerektiği düşünce hâkim. Mustafa Kemal Paşa anadolumuzun Halime Kaptanlarını biliyor olmalıydı kadınları baş tacı yaparken. Görüyordu, kağnılarla cephe gerisindeki bebeği kucağında kadınları ve onların eli silah tutan evlatlarını. İşte tüm bunların yaşandığı bir zamanda kaynatası ve kocasının ardında yalnız kalan Halime kadın her şeyi geride bırakıp açılıyor Karadeniz'in hırçın sularına. İnebolu'dan Ankara'ya, Kemal Paşa'ya, kurtuluşumuz için cephane taşıyor. Fakat başına da gelmeyen de kalmıyor.
Halime Kaptan, sürükleyici bir anlatıma sahip. Rıfat Ilgaz'ın ülkemizde bu kadar az okunmasına, böyle bir cevherimiz varken ondan faydalanmamamıza çok üzülüyorum. Kesinlikle Rıfat Ilgaz'ı okumalısınız. Bol okumalarınız olsun.