Dede Korkut Kitabı Kitap Bilgileri
Yazar: Muharrem Ergin
Tahmini Okuma Süresi: 6 sa. 45 dk.
Sayfa Sayısı: 238
Basım Tarihi: Ocak 2017
İlk Yayın Tarihi: 209
Yayınevi: Boğaziçi Yayınevi
ISBN: 9789754510225
Ülke: Türkiye
Dil: Türkçe
Format: Karton kapak
Dede Korkut Kitabı Kitap Tanıtımı
Türk edebiyatı tarihinin en büyük âlimi Prof. Fuat Köprülü'nün, derslerinde söylediği bir söz vardır: Bütün Türk edebiyatını terazinin bir gözüne, Dede Korkutu öbür gözüne koysanız, yine Dede Korkut ağır basar. Dede Korkut Kitabının değerini ifade etmek için bundan daha güzel bir söz bulmak mümkün değildir. Gerçekten Dede Korkut Kitabı Türk edebiyatının en büyük âbidelerinin Türk dilinin en güzel eserlerinin başında gelir
Dede Korkut Kitabı Kitaptan Alıntılar
1. "Hani dediğim bey erenler,
Dünya benim diyenler,
Ecel aldı yer gizledi,
Fâni dünya kime kaldı.
Gelimli gidimli dünya,
Ahir sonu ucu ölümlü dünya."
2. "Ağız açıp över olsam üstümüzde Tanrı güzel. Tanrı dostu din ulusu Muhammed güzel. Muhammed’in sağ yanında namaz kılan Ebubekir Sıddık güzel. Âhir, otuzuncu cüz başıdır Amme güzel. Hecesinde düz okunsa Yasin güzel. Kılıç çaldı, din açtı erlerin şâhı Ali güzel. Ali’nin oğulları, Peygamber torunları, Kerbelâ ovasında yezîdler elinde şehit oldu. Hasan ile Hüseyin iki kardeş beraber güzel. Yazılıp düzülüp gökten indi. Tanrı ilmi Kur’an güzel. O Kur’an’ı yazdı düzdü, Ulemâlar öğreninceye kadar bekledi biçti, Âlimler sultanı Osman Affan oğlu güzel. Çukur yerde yapılmıştır, Tanrı evi Mekke güzel. O Mekke’ye sağ varsa esen gelse, İmanı bütün hacı güzel. Hesap gününde cuma güzel. Cuma günü okuyunca hutbe güzel. Kulak verip dinleyince ümmet güzel. Minarede ezan okuyunca müezzin güzel. Dizini bastırıp oturunca helâllî güzel. Şakağından ağarsa baba güzel. Yanaşıp yola girince kara erkek deve güzel. Sevgili, kardeş güzel. Yan tarafta, ev yanında dikilse gelin odası güzel, Uzunca çadır ipi güzel. Oğul güzel. Hiç birine benzemedi, Cümle âlemleri yaratan Allah Tanrı güzel. O övdüğüm yüce Tanrı dost olarak medet eriştirsin hanım hey!"
3. "Alp yiğitler savaş günü hasmından kaygılanır mı?"
4. "Sert yürürken cins bir ata namert yiğit binemez, binince binmese daha iyi. Çalıp keser öz kılıcı namertler çalınca çalmasa daha iyi. Çalabilen yiğide ok ile kılıçtan bir çomak daha iyi. Misafiri gelmeyen kara evler yıkılsa daha iyi. Atın yemediği acı otlar bitince bitmese daha iyi. İnsanın içmediği acı sular sızınca sızmasa daha iyi. Baba adını yürütmeyen hoyrat oğul baba belinden inince inmese daha iyi, ana rahmine düşünce doğmasa daha iyi. Yalan söz bu dünyada olunca olmasa daha iyi. Gerçeklerin üç otuz on yaşını doldursa daha iyi."
5. "Yalan söz bu dünyada olunca olmasa daha iyi. Gerçeklerin üç otuz on yaşını doldursa daha iyi. Üç otuz yaşınız dolsun."
6. "Göz açıp da gördüğüm
Gönül verip sevdiğim .."
7. ""Gelimli gidimli dünya
Son ucu ölümlü dünya""
8. "Canavarlar sultanı kükremiş aslan kıran
Alaca köpek yavrusuna kendisini dalatır mı?"
9. ""Gelimli gidimli dünya.
Son ucu ölümlü dünya.""
10. ""Bildiğini unutmasa akıl güzel""
11. "Şimdi hani dediğimiz bey erenler
Dünya benim diyenler
Ecel aldı yer gizledi
Fani dünya kime kaldı
Gelimli gidimli dünya
Sonucu ölümlü dünya
Ecel geldiğinde arı imandan ayırmasın."
12. ""Cuma günü okuyunca hutbe güzel.Kulak verip dinleyince ümmet güzel.""
13. "Gelimli gidimli dünya,
Ahir son ucu ölümlü dünya."
14. "Kibirlilik eyleyeni Tanrı sevmez"
15. "Kadir Allah bilir ben sana
Müminim yarim kıyma bana"
Dede Korkut Kitabı Kitap İncelemeleri
Prof. Dr. Fuat Köprülü’nün, derslerinde söylediği bir söz vardır: “Bütün Türk edebiyatını terazinin bir gözüne, Dede Korkut’u öbür gözüne koysanız, yine Dede Korkut ağır basar.”
Fuat Köprülü, Dede Korkut Kitabı’nın değerini bu şekilde güzelce ifade etmiştir.
Muharrem Ergin ise bu kitabın değerini aynı şekilde ifade etmekle birlikte onun derinine girer. Dede Korkut’un bir milli destan olduğunu ve vasıflarını açıklar.
Ergin’in bu eserde Dede Korkut’un var olan iki nüshasından Dresden nüshanasını baz almıştır. Dresden nüshası 12 hikayeden oluşmaktadır. Bunlardan ikisi olağanüstü özellikler taşıyan; Deli Dumrul ve Tepegöz’dür.
Dede Korkut kitabı batı Türklerinin esasını teşkil eden Oğuzların hayatını ele alır. Oğuzların başında Hanlar Hanı Bayındır Han yer almaktadır. Fakat hikayelerde Bayındır Han pek sahneye çıkmaz. Bayındır Han’dan hemen sonra Kazan Bey gelmektedir.
Hikayeler hep Bayındır Han’ın verdiği ziyafetle başlar.
Eserin mukaddime bölümünde ise ilk olarak Dede Korkut tanıtılır ve kendi ağzından bölümler başlar. Bu bölümler dört kısma ayrılır:
1. mez ile bitenler
2. Yeğrek( iyi) ile bitenler
3. Bilir ile bitenler
4. Güzel ile bitenler
Eserde kadınlarda 4 kısma ayrılırlar:
1. Evin dayağı(desteği)
2. Solduran sop
3. Dolduran top
4. Bayağı
Yine Muharrem Ergin, Dede Korkut kitabının devre bakımından Eski Anadolu Türkçesi, saha bakımından Doğu Anadolu ve Azerbaycan sahasının eseri olduğunu söyler.
Dede Korkut bir milli destandır. Muharrem Ergin kitabın önsözünde milli destanın vasıflarını anlatarak bunu doğruluyor.
Dede Korkut Kitabı bir mukaddime ile başlamış. Burada ise birçok atasözü ve öğüt karşımıza çıkıyor.
Kitap 12 destandan oluşuyor. Hepimizin bildiği gibi son araştırmalarla 13.destan da bulundu. Onu da okumak isterim.
Destanlar benzer safhalardan geçmiş. Girişte beylerin sohbet toplantısı var. Ordan olaylar gelişiyor daha sonra karşılıklı söyleşiler devam ediyor. Olayın çözümü için uğraş, çözüm ve hepsinin sonunda mutlaka Dede Korkut'un yaptığı dua var. Tabii bu kadar kapsamlı kitap kısa özetlenemez tek tek destanları incelemek daha doğru olur.
Destanlarda olağanüstülüklere, akılla yapılan çözüme, atasözlerine, Türk simgelerine, motiflerine, dine(savaştan önce abdest alıp namaz kılmak ve salavat getirmek gibi) çok yer verilmiş.
Hepsi birbirinden güzel olan destanlarda ben en çok Duha Koca oğlu Deli Dumrul Destanını ve Kanglı Koca oğlu Kan Turalı Destanını sevdim.
"Dede Korkut Kitabı Türk çocuklarının ruh ve kafa yapısını tek başına sağlam tutacak kudrette ve karakterde bir eserdir." Muharrem Ergin'in de dediği gibi milli kültürün ruhlara sindirilmesi için mutlaka okunmalıdır. Bu kitabı ısrarla okumamızı isteyen sayın Hikmet Yılmaz hocamı da anmadan geçemem teşekkür ederim.
Dede Korkut kitabı, her zaman edebiyat öğretmenlerinin başucu kitabı olmuştur. Her Türk'ün elinin altında bulunması gereken bir kitaptır. Fuad Köprülü kitabı şu şekilde değerlendirir: "Bütün Türk edebiyatını terazinin bir gözüne, Dede Korkutu öbür gözüne koysanız, Dede Korkut ağır basar." Kitap destan döneminden halk hikayesine geçişte bir köprü görevi görür. Türklerin İslamiyet öncesindeki kültürel özellikleriyle İslam etkisiyle oluşan kültürel özelliklerini bir arada verir. Kitap Oğuz Türklerinin kendi aralarındaki mücadeleleri ve dışta yer alan düşmanlarla mücadelelerini konu edinen 12 hikayeden oluşmaktadır. Hikayelerde Dede Korkut önemli bir değer olarak karşımıza çıkmaktadır. Dede Korkut Oğuz Türklerinin kanaat önderidir. Çocuğu olan isim vermesi için sıkıntısı olan çözüm bulması için hep Dede Korkuta başvurur. Her hikaye Dede Korkutun söylemiyle bitirilir. Kitap hem manzum hem mensur şeklinde karışık yazılmıştır. Kitapta dikkat çeken önemli noktalardan biri de bolca atasözlerine yer veriyor olması. " Allah Allah demeyince işler düzelmez, kadir Tanrı vermeyince er zenginleşmez, ezelden yazılmazsa kul başına kaza gelmez, ecel vakti ermeyince kimse ölmez, çıkan can geri gelmez. Gürüldeyip sular taşsa deniz dolmaz. El oğlunu beklemekle oğul olmaz, büyüyünce bırakıp gider, gördüm demez. Eski pamuk bez olmaz eski düşman dost olmaz" gibi birçok atasözüne eserde yer verilir. Ayrıca Anadolu masalları projesini hazırlayıp uygulamaya koyan Milli Eğitim Bakanlığı Dede Korkut hikayelerini görselleştirip seslendirerek ucretsizkitap.com.tr kanalında yayınladı. İyi okumalar dilerim ...